Θα περιμένουμε άλλους 18 μήνες;
Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, 02,07,2014
Τα λάθη που οδήγησαν στα προβλήματα του Μετρό Θεσσαλονίκης με τις αρχαιότητες
By admin and has no comments yet.
Express.gr, 21.06.2014
Στην περίπτωση του μετρό Θεσσαλονίκης, στα λάθη και τις παραλείψεις, που σημάδεψαν το έργο όσον αφορά την προστασία των αρχαιοτήτων, που αποκαλύφθηκαν, αλλά και στις προσωπικές επιθέσεις που δέχτηκε το τελευταίο διάστημα, όντας σύμβουλος της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ σε θέματα Αρχαιολογίας, αναφέρθηκε χτες το βράδυ ο ακαδημαϊκός, καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας, Μιχάλης Τιβέριος. Μιλώντας στην εκδήλωση που πραγματοποίησε η Ένωση Αρχαιολόγων «Ηώς» στην αίθουσα τελετών του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», o κ. Τιβέριος προσπάθησε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να μιλήσει για τις αρχαιότητες κυρίως του Σταθμού Βενιζέλου, «που τον τελευταίο καιρό», όπως είπε, «επανειλημμένα έχουν απασχολήσει τον κόσμο των αρχαιολόγων και την κοινή γνώμη, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης».
«Από τα όσα έχουν δημοσιοποιηθεί, γραπτώς ή προφορικώς, από τις αρχές του 2013 έως σήμερα για το ζήτημα αυτό, από ειδικούς και μη, είναι σαφές ότι πολλές πτυχές του θέματος είναι πλημμελώς γνωστές ή ακόμη και παντελώς άγνωστες στην επιστημονική κοινότητα, στα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης και γενικότερα στην κοινή γνώμη» ξεκίνησε την ομιλία του ο καθηγητής, δίνοντας έμφαση στα «λάθη» και «παραλείψεις» που, όπως είπε, έχουν σημαδέψει το έργο όσον αφορά στην τύχη των αρχαιοτήτων ήδη από την εποχή που ήταν ακόμα στα χαρτιά.
Ο κ. Τιβέριος παρέθεσε σειρά επίσημων εγγράφων που σχετίζονται με το θέμα, όπως εκείνο της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που το 2004 γνωστοποιούσε ότι στο χώρο όπου προβλεπόταν να κατασκευαστεί ο Σταθμός Βενιζέλου θα βρίσκονταν αρχαιότητες σχετιζόμενες, μεταξύ άλλων, με το επίμαχο εύρημα (δηλαδή τη διασταύρωση του βυζαντινού σταυροδρομιού), αλλά και τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ την ίδια χρονιά, που μιλούσε για «αναπόφευκτη» απόσπαση των αρχαιοτήτων, οι οποίες θα εντοπίζονταν στους χώρους των σταθμών. «Είναι γεγονός ότι κατά το σχεδιασμό του Μετρό Θεσσαλονίκης δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή στις σημαντικές αρχαιότητες που ήταν γνωστό ότι θα έρχονταν στο φως κατά τη διάρκεια των εργασιών της κατασκευής του.
Έτσι πάρθηκαν αποφάσεις που σημάδεψαν και σημαδεύουν ως σήμερα άμεσα την τύχη τους», σημείωσε ο καθηγητής, αναφερόμενος τόσο στη χάραξη του έργου, που όπως είπε «δεν ήταν η καλύτερη», όσο και στη λανθασμένη επιλογή κατασκευής δύο σταθμών, της Βενιζέλου και της Αγίας Σοφίας, που απέχουν μεταξύ τους μόλις 350 μ.
«Στον αρχικό σχεδιασμό της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης εκτός από λάθη υπήρξαν και παραλήψεις» συμπλήρωσε ο κ. Τιβέριος, αναφέροντας ότι, σε αντίθεση με αυτό που συνέβη στην Αθήνα, δεν ελήφθη καμιά πρόνοια για την ανάδειξη και προβολή των αρχαιοτήτων που θα έρχονταν στο φως στους υπό κατασκευήν σταθμούς. «Κανείς από τους αρμοδίους αρχαιολογικούς φορείς δεν σκέφτηκε να συμπεριληφθεί στο σχετικό μνημόνιο συνεργασίας τους με την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. ο τόσο σημαντικός τομέας ανάδειξης και προβολής των αρχαιοτήτων που θα έρχονταν στο φως» επεσήμανε. Όσο για τα σοβαρά προβλήματα, οικονομικής φύσεως, που ανέκυψαν, τα χαρακτήρισε ως αποτέλεσμα λανθασμένου υπολογισμού: Η αρχική δαπάνη για τις αρχαιολογικές εργασίες που θα έπρεπε να εκτελεστούν κατά την κατασκευή του Μετρό υπολογίστηκε αρχικά στα 15 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σήμερα το νούμερο αυτό έχει φτάσει, με δύο αυξήσεις, στα 132 εκατομμύρια ευρώ.
Ανέφερε επίσης ότι «η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ δεν είναι ιδιωτικός, αλλά κρατικός φορέας, που διαχειρίζεται χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου, ενώ η κατασκευή του ίδιου του Μετρό είναι έργο κοινής ωφελείας που άπτεται και του δημοσίου συμφέροντος». Σημείωσε, δε, ότι επτά χρόνια μετά την έναρξη των εργασιών κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια των οποίων έχει ήδη υλοποιηθεί μεγάλο μέρος του όλου έργου, δεν είναι δυνατόν να γίνουν ριζικές αλλαγές στον βασικό σχεδιασμό του. «Αυτό λέει τουλάχιστον ο κοινός νους» τόνισε, δίνοντας ως τη μόνη ενδεδειγμένη λύση τη συνύπαρξη του σταθμού με τις αρχαιότητες, λύση που μεταφράζεται στην απόσπασή τους, στη συνέχιση των ανασκαφών σε κατώτερα στρώματα, βάθους περίπου 3 μέτρων, καθώς και στη μεταφορά και επανατοποθέτηση των μνημείων στην αρχική τους θέση, σε ποσοστό που ξεπερνά το 80%.
Σημειώνεται ότι η κινητοποίηση, ειδικών και μη, ως προς τη διατήρηση, στη θέση τους, των εξαιρετικών ευρημάτων στην καρδιά της αυτοκρατορικής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης (4ος – 9ος αι.), που εντοπίστηκαν στη συμβολή Βενιζέλου και Εγνατίας, ξεκίνησε μετά την πρώτη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τον Ιανουάριο 2013, η οποία έκανε λόγο για απόσπαση και μεταφορά τους από τον Σταθμό Βενιζέλου στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά ή σε άλλο ανάλογο μέρος. Η απόφαση αυτή τροποποιήθηκε έναν χρόνο αργότερα από το ΚΑΣ, χωρίς ωστόσο το εύρημα να απαλλαγεί από την ανάγκη απόσπασής του. Στη διατήρηση κατά χώραν του βυζαντινού μνημείου έχει ταχθεί, εκτός από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, και το επιστημονικό σωματείο «Ηώς», ιδρυτικό μέλος του οποίου είναι ο κ. Τιβέριος.
Επανεξέταση για τα αρχαία στο μετρό ζητούν οι αρχαιολόγοι
Ελευθεροτυπία, 05.03.2014
Αίτημα προς το ΚΑΣ
Την επανεξέταση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) του θέματος της ανάδειξης των αρχαιοτήτων στο μετρό της Θεσσαλονίκης (σταθμός Βενιζέλου), ζητούν οι Έλληνες αρχαιολόγοι.
Όπως αναφέρουν, «η τύχη του ιδιαίτερα σημαντικού συνόλου του αστικού ιστού της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, που απασχόλησε τη διεθνή κοινότητα, τον τεχνικό κόσμο της χώρας και τους πολίτες της Θεσσαλονίκης επί ένα και πλέον χρόνο, δεν μπορεί να κριθεί με μια οριακής πλειοψηφίας απόφαση, που πάρθηκε μετά από αλλεπάλληλες ψηφοφορίες και με ενδιάμεση παρέμβαση της Αττικό Μετρό».
Σε ανακοίνωσή τους, θέτουν προς τον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Π. Παναγιωτόπουλο, το ζήτημα αναπομπής στο ΚΑΣ, επισημαίνοντας ότι «επιπλέον ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι η Αττικό Μετρό δεν δεσμεύτηκε για την πραγματοποίηση μελετών επανατοποθέτησης του συνόλου του μνημείου εντός του σταθμού» και πως «η τύχη του βυζαντινού σταυροδρομιού δεν μπορεί να αφεθεί στην καλή προαίρεση του όποιου εργολάβου».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Στις 5 Μαρτίου συνεδριάζει το ΣτΕ για το σταθμό Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη
Αγγελιοφόρος, 15.01.2014
Αναβλήθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για τις 5 Μαρτίου 2014, η εκδίκαση της αίτησης του δήμου Θεσσαλονίκης για την ακύρωση της προ έτους υπουργικής απόφασης σχετικά με την απόσπαση και μεταφορά «του εξαιρετικού και για τη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη μοναδικού συνόλου αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν το 2012 στο Σταθμό του Μετρό Εγνατίας & Βενιζέλου», όπως πληροφορεί σχετική ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).
«Στο μεταξύ, ισχύει το σκεπτικό της πρόσφατης επί του θέματος απόφασης της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ (αρ. 528/2013), που ορίζει ότι τα μεγάλα έργα δημοσίου συμφέροντος οφείλουν να σέβονται τη συνταγματική επιταγή προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, δικαιώνοντας την επιμονή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, του Δήμου Θεσσαλονίκης, της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και πολλών φορέων της πόλης προκειμένου το ιστορικό σταυροδρόμι να διασωθεί στη θέση του ως ένας ζωντανός αρχαιολογικός χώρος-τοπόσημο, ενταγμένος στο σύγχρονο έργο του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης», αναφέρει ο ΣΕΑ..
Μεταξύ άλλων, ο Σύλλογος ζητά να ξεκινήσουν και πάλι οι αρχαιολογικές εργασίες στο Σταθμό Βενιζέλου, να εκπονηθούν εμπεριστατωμένες και κοστολογημένες μελέτες για κάθε εναλλακτική λύση συνύπαρξης αρχαιοτήτων και σταθμού, «όπως υποδεικνύει και η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, σε συνεργασία με την 9η ΕΒΑ, ξεκινώντας από την τεχνική λύση της διατήρησης των αρχαιοτήτων in situ εντός του σταθμού χωρίς τη μετακίνησή τους» και να καταστεί ο χώρος του Σταθμού Βενιζέλου επισκέψιμος σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες.
Το ΣτΕ δικαιώνει τους αρχαιολόγους
Ριζοσπάστης, 18.12.2013
Η Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, με απόφασή της (528/2013), δικαιώνει την επιμονή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων να διασωθεί στη θέση του το ιστορικό σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης, ως ένας ζωντανός αρχαιολογικός χώρος – τοπόσημο, ενταγμένος στο σύγχρονο έργο του ΜΕΤΡΟ της πόλης.
«Ηρθε η ώρα» – σημειώνει με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων – «να πάψουν να παίζουν "κρυφτό" με το θέμα των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου, τόσο το υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού όσο και η Αττικό Μετρό. Συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης για τη μεταφορά του μνημείου και, παρά τις αντιδράσεις και τις προτάσεις για συνύπαρξη αρχαιοτήτων και σταθμού, η Αττικό Μετρό αρνείται πεισματικά να προχωρήσει σε εναλλακτικές μελέτες, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού αρνείται πεισματικά να επανεισάγει το θέμα στο ΚΑΣ. Επέτρεψαν στον εργολάβο να απολύσει όλο το προσωπικό, αντί να προχωρήσει η ανασκαφή του χώρου και οι διερευνητικές τομές στα κατώτερα στρώματα που θα έδιναν πολύτιμα στοιχεία για να εκπονηθεί μια σοβαρή μελέτη ανασχεδιασμού του σταθμού. Εκλεισαν το σκάμμα της Βενιζέλου, τη στιγμή που υπήρχε ενδιαφέρον από όλο τον κόσμο για επισκέψεις επιστημόνων στο μοναδικό αυτό μνημείο. Συνέχισαν να ρίχνουν το βάρος των καθυστερήσεων του ΜΕΤΡΟ στις αρχαιότητες και σε όσους αγωνίζονταν να τις προστατεύσουν, την ίδια στιγμή που, ενώ μπορούσαν, όπως αποδεικνύεται και από την ίδια την απόφαση του ΣτΕ, δεν προχώρησαν για ένα και πλέον χρόνο σε καμία ενέργεια»!
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων διεκδικεί: «Να εκπονηθούν, έστω και τώρα, εμπεριστατωμένες και κοστολογημένες προκαταρκτικές μελέτες για όλες τις εναλλακτικές λύσεις συνύπαρξης αρχαιοτήτων και σταθμού, όπως υποδεικνύει και η απόφαση του ΣτΕ, σε συνεργασία με την 9η ΕΒΑ. Να ξεκινήσουν και πάλι οι εργασίες στον σταθμό Βενιζέλου, με ολοκλήρωση της όποιας επιστημονικής έρευνας στο βυζαντινό μνημείο και διερευνητικές τομές στα υποκείμενα στρώματα, ώστε να βοηθηθεί η εξεύρεση της βέλτιστης λύσης προστασίας των αρχαιοτήτων».
Και το ΣτΕ υπέρ βυζαντινών Θεσσαλονίκης
By admin and has no comments yet.
Εφημερίδα των συντακτών, 17.12.2013
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
«…Από τον φάκελο προκύπτει επίσης ότι οι ανωτέρω αρχαιότητες αποτελούν μοναδικό μνημείο και ιστορικό τμήμα της πόλης της Θεσσαλονίκης, που διατηρήθηκε στην αυθεντική του μορφή επί 16 περίπου αιώνες, η ύπαρξη του οποίου, αν και είχε θεωρηθεί βέβαιη από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, εν τούτοις δεν ελήφθη υπ’ όψιν κατά την έγκριση της κατασκευής του σταθμού στη θέση αυτή, αφού στα στοιχεία του φακέλου δεν περιλαμβάνονται μελέτες με εναλλακτικές λύσεις κατασκευής του σταθμού ή κατάργησής του προκειμένου το μνημείο να προστατευθεί και να αναδειχθεί in situ, όπως επιβάλλεται από τις προαναφερθείσες διατάξεις του Συντάγματος και του Ν. 3028/2002, ενόψει και του καθολικού χαρακτήρα για όλους τους πολίτες αγαθού της πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδίως της ανάγκης διαφύλαξης αυτής και της ιστορικής μνήμης χάριν των επόμενων γενεών». Το παραπάνω σκεπτικό – καταπέλτης ανήκει στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δικαιώνει τους υπέρμαχους της άποψης να παραμείνουν στη θέση τους οι εξαιρετικές βυζαντινές αρχαιότητες, που ανακαλύφθηκαν στη στάση Μετρό «Βενιζέλου» στη Θεσσαλονίκη. Για άλλη μια φορά το ανώτατο Δικαστήριο παγώνει οποιαδήποτε διαδικασία απομάκρυνσής τους.
Ηδη συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έκδοση της υπουργικής απόφασης (24/1/13 επί υπουργίας Κ. Τζαβάρα) για την απόσπαση του μνημείου προκειμένου να συνεχιστούν οι εργασίες του Μετρό. Οι αντιδράσεις τότε της επιστημονικής κοινότητας, η διεθνής καμπάνια, οι κινητοποιήσεις των κατοίκων και κυρίως η προσφυγή του δημάρχου Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ (οριστική εκδίκαση στις 15/1/2014) «πάγωσαν» την απόφαση. Ολο αυτό το διάστημα όμως, ούτε το υπουργείο Πολιτισμού επανεισήγαγε το θέμα στο ΚΑΣ, ούτε η Αττικό Μετρό προχώρησε σε εναλλακτικές μελέτες για τη συνύπαρξη των ευρημάτων με το Μετρό.
«Είναι η ώρα να τεθεί το ζήτημα από την αρχή», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Αξίζει να αναφερθεί ότι η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ στηρίχτηκε στον νόμο, ο οποίος ορίζει ότι «το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον έχουν αναχθεί σε αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό προκειμένου να εξασφαλιστούν για τις επόμενες γενιές». Τι κρίμα, να χαθεί τόσος χρόνος από το ΥΠΠΟ και την Αττικό Μετρό για το αυτονόητο…
“Ανοίγει ο δρόμος για να σωθεί το ιστορικό σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης”, λένε οι αρχαιολόγοι..
Greece-salonika.blogspot.com, 15.12.2013
«Ανοίγει ο δρόμος για να σωθεί το ιστορικό σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης», υποστηρίζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, καθώς, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, «μετά την με αρ. 528/2013 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, ήρθε η ώρα να πάψουν να παίζουν ‘κρυφτό' με το θέμα των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου, τόσο το υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού όσο και η Αττικό Μετρό».
Ο ΣΕΑ θεωρεί, ότι η…απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ «δικαιώνει την επιμονή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, του δήμου Θεσσαλονίκης, της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και πολλών φορέων της πόλης να διασωθεί στη θέση του το ιστορικό σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης ως ένας ζωντανός αρχαιολογικός χώρος-τοπόσημο, ενταγμένος στο σύγχρονο έργο του ΜΕΤΡΟ της πόλης». Επίσης, σημειώνεται ότι μετά από έναν χρόνο από την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης για τη μεταφορά του μνημείου «και, παρά τις αντιδράσεις και τις προτάσεις για συνύπαρξη αρχαιοτήτων και σταθμού, η Αττικό Μετρό αρνείται πεισματικά να προχωρήσει σε εναλλακτικές μελέτες, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού αρνείται πεισματικά να επανεισάγει το θέμα στο ΚΑΣ».
Παράλληλα, ο ΣΕΑ ζητεί να τεθεί το ζήτημα από την αρχή, όπως διεκδικεί εξαρχής. Δηλαδή, να εκπονηθούν εμπεριστατωμένες και κοστολογημένες προκαταρκτικές μελέτες για όλες τις εναλλακτικές λύσεις συνύπαρξης αρχαιοτήτων και σταθμού, να ξεκινήσουν πάλι οι εργασίες στον σταθμό Βενιζέλου και να καταστεί ο χώρος επισκέψιμος σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες. «Θα είναι απαράδεκτο να περιμένει και πάλι το υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού την οριστική εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης του δήμου Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ στις 15.01.2014 αφήνοντας να χαθεί πολύτιμος χρόνος», σημειώνεται, μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωση.
Ομόφωνο «ναι» για τα αρχαία στο σταθμό Βενιζέλου
Μακεδονία, 11.05.2013
Του Νίκου Ηλιάδη
Στη λύση της διατήρησης του μεγαλύτερου δυνατού μέρους των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στον σταθμό του μετρό στη Βενιζέλου, κατέληξε ομοφώνως η επιτροπή η οποία είχε συγκροτηθεί κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας του δήμου Θεσσαλονίκης.
Η απόφαση αυτή ελήφθη το βράδυ της περασμένης Τετάρτης έπειτα από μακρά συνεδρίαση, στη διάρκεια της οποίας αξιολογήθηκαν όλες οι προτάσεις οι οποίες είχαν εκπονηθεί από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Τελικώς η λύση η οποία προκρίθηκε είναι ο συγκερασμός μίας από τις τέσσερις προτάσεις της επιστημονικής ομάδας του ΑΠΘ με την πρόταση του ΤΕΕ/ΤΚΜ, βάσει των οποίων προβλέπεται η διατήρηση του 85%-90% των αρχαιοτήτων στον φυσικό χώρο τους. Στη συνεδρίαση αποφασίστηκε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης να στείλει σχετική επιστολή προς τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό, αρμόδιο για θέματα Πολιτισμού, Κώστα Τζαβάρα. Σε αυτήν ο Γιάννης Μπουτάρης θα συμπεριλάβει με αξιολογική σειρά όλες τις προτάσεις που έχουν εκπονηθεί για το θέμα των αρχαιοτήτων στον σταθμό της Βενιζέλου, υπογραμμίζοντας φυσικά την ομόθυμη απόφαση της επιτροπής για την υιοθέτηση εκ μέρους της πολιτείας της προαναφερθείσας πρότασης για τη διατήρηση του 85%-90% των αρχαιοτήτων. Παράλληλα, θα ζητά την αναπομπή του θέματος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ζητώντας να αλλάξει την προηγούμενη απόφασή του, η οποία προέβλεπε απομάκρυνση των αρχαιολογικών ευρημάτων και έκθεσή τους σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του στρατοπέδου «Παύλου Μελά».
ΠΟΙΟΙ ΜΕΤΕΙΧΑΝ
Στη συνεδρίαση της Τετάρτης μετείχαν από πλευράς δήμου Θεσσαλονίκης ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος και ο σύμβουλος του δημάρχου, αρχαιολόγος Βασίλης Κονιόρδος. Μετείχαν επίσης εκπρόσωποι του ΑΠΘ με επικεφαλής τον πρόεδρο του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ Χρήστο Αναγνωστόπουλο, του ΤΕΕ/ΤΚΜ υπό τον επικεφαλής της επιτροπής του Επιμελητηρίου Πάρι Μπίλια, η Δέσποινα Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, και εκπρόσωποι της Αττικό Μετρό (Κώστας Ζέρβας, Γιώργος Κωνσταντινίδης, Αντώνης Παπαμακάριος) ως παρατηρητές. Από όλα τα μέλη της επιτροπής εκφράστηκε η βούληση για την παραμονή του μέγιστου δυνατού τμήματος των αρχαιοτήτων με επιμέρους διαφοροποιήσεις ως προς τις επιπτώσεις, κυρίως αναφορικά με το κόστος και τη χρονική επιμήκυνση των εργασιών περαίωσης του έργου.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της επιτροπής οι εκπρόσωποι της Αττικό Μετρό εξέφρασαν αμφιβολίες για τη δυνατότητα υλοποίησης της προτεινόμενης λύσης. Ειπώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι «η λύση δεν είναι τεχνικά υλοποιήσιμη», πως «υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις οι οποίες άπτονται της ασφαλούς κίνησης των επιβατών», ενώ επισήμαναν αδυναμίες ως προς τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του σταθμού (ύψος οροφής κλπ.). Απαντώντας ο κ. Μπουτάρης είπε πως «θα δοθεί προθεσμία 15 ημερών στους μελετητές να προχωρήσουν στις αναγκαίες διορθώσεις και εν συνεχεία η πρόταση θα σταλεί στο υπουργείο».
Όπως εξηγεί ο κ. Αναγνωστόπουλος, «κάθε προτεινόμενη εναλλακτική λύση πέραν αυτής της πλήρους απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων έχει συνέπειες, κυρίως ως προς το κόστος και τον χρόνο εφαρμογής τους. Η συγκεκριμένη λύση θα κοστίσει τουλάχιστον έξι εκατομμύρια ευρώ περισσότερα, ενώ η χρονική επιβάρυνση θα είναι της τάξης περίπου των δύο ετών. Όλα αυτά όμως, για να προσδιοριστούν με ακρίβεια, απαιτούν λεπτομερέστατες μελέτες τις οποίες θα κάνει ασφαλώς η πολιτεία».
Υπενθυμίζεται ότι οι άλλες τρεις λύσεις που είχαν προταθεί από την επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ προέβλεπαν: η πρώτη, διατήρηση του 68% των αρχαιοτήτων με επί πλέον κόστος τουλάχιστον δύο εκατ. ευρώ και χρονική επιμήκυνση κατά έξι μήνες, η δεύτερη, διατήρηση του 75% των αρχαιοτήτων, ακριβότερη κατά τουλάχιστον 3 εκατ. και χρονική επιβάρυνση περίπου δύο έτη, και η τρίτη προέβλεπε διατήρηση του 80% των αρχαιοτήτων, με επί πλέον κόστος τουλάχιστον 5 εκατ. και επί πλέον χρόνο δύο ετών.
Σύμφωνα με τον κ. Μπίλια, η προτεινόμενη λύση θα επιβαρύνει κατά μόλις 0,6%-0,8% τον συνολικό προϋπολογισμό του έργου, ενώ αν γίνουν οι σωστές ενέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, οι καθυστερήσεις στην πρόοδο του έργου θα είναι από μηδενικές έως το πολύ ολιγόμηνες.
Πηγή της Αττικό Μετρό, μιλώντας στη «Μ», εμφανίστηκε επιφυλακτική ως προς την εξέλιξη των διαδικασιών υλοποίησης του έργου λέγοντας πως «τελικά χρειάστηκαν τρεις μήνες για να επιβεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει τεχνική λύση χωρίς να αποσπαστούν οι αρχαιότητες. Τώρα όλοι λένε το ίδιο».
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΠΡΟΤΑΣΗ
Η λύση η οποία προκρίθηκε προβλέπει τη διατήρηση στον φυσικό τους χώρο του 85% έως 90% των αρχαιολογικών ευρημάτων τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές που προηγήθηκαν. Το υπόλοιπο 10% με 15% θα εκτεθεί είτε σε ειδικούς χώρους σε άλλα σημεία του σταθμού είτε σε μουσεία της πόλης. Όπως επισημαίνει στη «Μ» ο κ. Αναγνωστόπουλος, «η πρόταση αυτή, όπως και όλες οι εναλλακτικές, προϋποθέτουν την προσωρινή απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων και την εν συνεχεία επανατοποθέτησή τους στον ίδιο ακριβώς χώρο, αμέσως μετά το πέρας των εργασιών κατασκευής του σταθμού».
Από την πλευρά του ο κ. Μπίλιας αναφέρει ότι «με την προκρινόμενη λύση οι αρχαιότητες διατηρούνται στην αρχική θέση τους σχεδόν στο σύνολό τους, με εξαίρεση μόνο τα 45 τ.μ. -επί συνόλου 1.600 τ.μ.- όπου χωροθετούνται διελεύσεις αγωγών εξαερισμού και κυλιόμενες σκάλες. Οι αρχαιότητες θα γίνονται αντιληπτές οπτικά και κιναισθητικά από τους επιβάτες και θα αποτελούν επισκέψιμο κομμάτι του σταθμού, δημιουργώντας μάλιστα την αίσθηση ότι βρίσκονται σε ανοιχτό χώρο, χάρη στα αναρριχώμενα φυτά, τον φυσικό φωτισμό και τα χρώματα της οροφής που θα τις πλαισιώνουν».
Σύμφωνα με την προκριθείσα πρόταση, το επίπεδο -1 του σταθμού μετατρέπεται σε αποκλειστικά αρχαιολογικό όροφο, επισκέψιμο από το κοινό. Σύμφωνα με τον κ. Μπίλια, «ουσιαστικά ο αρχαίος δρόμος γίνεται κομμάτι μιας ευρύτερης αστικής σύνθεσης, με τη μορφή υπόγειας πλατείας, που συνδέει τους παρακείμενους ανοιχτούς δρόμους και τα μνημεία. Το σύνολο αυτό μπορεί να αποτελέσει ανοιχτό μουσείο και μοναδικό παράδειγμα αναγέννησης δημόσιου χώρου της κεντρικής Θεσσαλονίκης».
Η είσοδος και έξοδος του επιβατικού κοινού θα γίνεται πλέον από το επίπεδο -2 με ταυτόχρονο διαχωρισμό ανόδου και καθόδου. Επίσης, μετατοπίζονται στα επίπεδα -2 και -3 οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του σταθμού. Για τον σκοπό αυτό θα απαιτηθεί η δημιουργία νέων αναγκαίων χώρων εκτός του περιγράμματος (κιβωτίου) του σταθμού, με πρόσθετες εκτεταμένες κατά βάθος εκσκαφές και αντιστηρίξεις.
Πέραν αυτού καθ’ αυτού του χώρου του σταθμού, προτείνεται να γίνει ενιαίος αστικός σχεδιασμός των συνδέσεων και του περιβάλλοντος χώρου του σταθμού, με στόχο τη συνολική ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής.
ΓΝΩΜΗ Απεδείχθη εφικτή η συνύπαρξη
Του Παναγιώτη Αβραμόπουλου, προέδρου δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης
Από την πρώτη στιγμή ταχθήκαμε υπέρ της συνύπαρξης των αρχαιοτήτων και του σταθμού του μετρό της οδού Βενιζέλου. Αποτελεί καθήκον μας να συμβάλλουμε στην ανάδειξη της ιστορίας της πόλης και στη διαφύλαξη του πολιτισμού της ως πολύτιμου αγαθού που καταδεικνύει την πορεία της στον χρόνο.
Αμφισβητήσαμε, ευθύς εξαρχής, την απολυτότητα της δήλωσης της Αττικό Μετρό ΑΕ και των πολιτικών της προϊσταμένων ότι «δεν υπάρχει τεχνικά εφικτή λύση για την κατασκευή του σταθμού με διατήρηση των αρχαιοτήτων in situ» και ότι, ως εκ τούτου, οι αρχαιότητες έπρεπε οπωσδήποτε να απομακρυνθούν και να τοποθετηθούν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά(!), διότι σε αντίθετη περίπτωση κινδύνευε το σύνολο του έργου με ματαίωση, και απορρίψαμε ψευδή και ανυπόστατα διλήμματα.
Άλλωστε, όπως είναι προφανές, για τη μεγάλη καθυστέρηση στην κατασκευή του μετρό μόνο οι αρχαιότητες που βρέθηκαν στον σταθμό Βενιζέλου δεν ευθύνονται…
Επιλέξαμε να αντιτάξουμε στον επιθετικό λόγο της Αττικό Μετρό ΑΕ, των πολιτικών της προϊσταμένων και άλλων αυτόκλητων υπερασπιστών των θέσεών της, την ψύχραιμη και λογική άποψη. Ότι δηλαδή λύσεις υπάρχουν και πρέπει να αναζητηθούν από τους ειδικούς – αρκεί να τους δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες και στοιχειώδης ευχέρεια χρόνου.
Οι εξελίξεις δικαίωσαν τη στάση μας και σήμερα ο δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο της πόλης έχουν στη διάθεσή τους τις λύσεις που προέκυψαν από τη συνεργασία που επιτεύχθηκε μεταξύ του δήμου, του ΑΠΘ και του ΤΕΕ – με τη συμμετοχή και της Αττικό Μετρό ΑΕ.
Αυτό που μένει να γίνει είναι να υιοθετήσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού τη λύση που εισηγείται η επιτροπή, να ζητήσει ο υπουργός από το ΚΑΣ να γνωμοδοτήσει υπέρ της επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων στον χώρο όπου αυτές βρίσκονται εδώ και αιώνες και να αναδειχθεί το πολιτιστικό και ιστορικό αυτό σύνολο στον σταθμό του μετρό στην οδό Βενιζέλου, θυμίζοντας σε τωρινούς και μελλοντικούς κατοίκους και επισκέπτες τη διαχρονική πορεία της Θεσσαλονίκης.
ΓΝΩΜΗ Να τρέξει το έργο
Του Τάσου Κονακλίδη, προέδρου ΤΕΕ/ΤΚΜ
Καταρχάς θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι βασικό μέλημα θα πρέπει να είναι η κατασκευή του μετρό. Στο ΤΕΕ/ΤΚΜ, με το που προέκυψε το πρόβλημα με τον σταθμό της Βενιζέλου τον περασμένο Φεβρουάριο, συστήσαμε μια εγνωσμένου επιστημονικού κύρους επιτροπή, η οποία σε πολύ σύντομο χρόνο, στις αρχές Απριλίου, παρουσίασε την πρότασή της. Αποδείξαμε ότι είναι εφικτή η συνύπαρξη σταθμού και αρχαιοτήτων, με ελάχιστη οικονομική και χρονική επιβάρυνση. Από δω και πέρα θα πρέπει να τρέξει το έργο. Η πολιτεία να προχωρήσει αμέσως στις αναγκαίες νέες μελέτες, παράλληλα όμως μπορούν να τρέχουν και οι εργασίες, όπως για παράδειγμα η προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων.
Eμπειρίες από τις αρχαιολογικές ανασκαφές σε σταθμούς μετρό στη Σόφια και Κωνσταντινούπολη
Αγγελιοφόρος, 26.04.2013
Τις εμπειρίες τους από τις ανασκαφές, που έφεραν στο φως αρχαιότητες, στους σταθμούς μετρό, στη Σόφια και στην Κωνσταντινούπολη, παρουσίασαν απόψε στη Θεσσαλονίκη επιστήμονες από τις γειτονικές χώρες, σε εκδήλωση του τμήματος Τέχνης και Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, με θέμα: «Και μετρό και αρχαία».
Η εκδήλωση διοργανώθηκε με αφορμή το πρόβλημα που προέκυψε με την ανεύρεση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου, στο υπό κατασκευή μετρό της Θεσσαλονίκης. Όπως τόνισε το μέλος της Ακαδημίας Επιστημών Σόφιας, Μάριο Ιβάνοφ, όταν κατά την κατασκευή του μετρό της Σόφιας βρέθηκε στην περιοχή του κέντρου της πόλης, στης γραμμή της θέσης Serdika (Σερδική), ένα «συγκρότημα καλά διατηρημένων αρχαίων ρωμαϊκών κτιρίων και τμήματα ενός δικτύου αρχαίων δρόμων (αρχικά σε μια περιοχή 3000 τ.μ. που αργότερα κάλυψαν έκταση 6000 τ.μ.), οι πρώτες σκέψεις ήταν να μεταφερθούν. Όμως, το υπουργείο πολιτισμού της Βουλγαρίας, υπό την πίεση των ΜΜΕ και της κοινής γνώμης, συγκρότησε επιτροπή επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων και σε συνεργασία με την ανάδοχο κατασκευαστική εταιρία το αρχικό σχέδιο κατασκευής άλλαξε πολλές φορές. Τελικά, ο σταθμός κατασκευάστηκε σε τούνελ, κάτω από το στρώμα των αρχαιοτήτων, ενώ μόνο ένα 6% των ευρημάτων χρειάστηκε να μετακινηθεί. Στη δεύτερη γραμμή του μετρό, «Serdika-2», που ξεκίνησε η κατασζκευή της τον περασμένο Αύγουστο, ο σταθμός σχεδιάστηκε σαν ένα «μουσείο εκθεμάτων», ώστε να συνυπάρξει το έργο με τις αρχαιότητες.
Στην Κωνσταντινούπολη εξάλλου, με απόφαση του Συμβουλίου των Μουσείων της πόλης, ακυρώθηκε ακόμη και η κατασκευή ενός σταθμού του υπόγειου σιδηρόδρομου, που συνδέει υπόγεια την Ασία με την Ευρώπη, όταν η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε το αρχαίο Θεοδοσιανό λιμάνι και ένα αρχαίο στόλο 36 βυζαντινών ναυαγισμένων πλοίων. Έτσι, χιλιάδες υστερορωμαϊκά, βυζαντινά και οθωμανικά ευρήματα αξιοποιήθηκαν είτε στη θέση που βρέθηκαν, είτε σε διάφορα μουσεία. Όπως τόνισε ο αρχαιολόγος του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, Ουφούκ Κοτζαμπάς, ένα επιτελείο 50 επιστημόνων και 600 εργαζομένων, κατάφεραν να αποκαλύψουν και να αναδείξουν τις αρχαιότητες, με αποτέλεσμα η Κωνσταντινούπολη να αποκτήσει το μεγαλύτερο αρχαίο στόλο ναυαγίων, που υπάρχει στον κόσμο.
Όπως τόνισαν οι δύο ομιλητές, οι δυσκολίες που συνάντησαν τα έργα ήταν στην περίπτωση της Σόφιας οικονομικές και στην Κωνσταντινούπολη γεωλογικές, εξαιτίας της μεγάλης σεισμικότητας της περιοχής την περασμένη δεκαετία, αλλά ξεπεράστηκαν με μεθοδικότητα και χάρις τις σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες και λόγω της ισχυρής θέλησης να προστατευτούν οι αρχαιότητες.
«Ηταν εξαρχής γνωστό»
«Η υπόθεση του μετρό Θεσσαλονίκης δείχνει τα όρια της λογικής που βλέπει μονοδιάστατα τις αναπτυξιακές δυνατότητες και τα δημόσια έργα», υποστήριξε η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα, επισημαίνοντας ότι, ενώ εξαρχής ήταν γνωστό ότι το μετρό θα «συναντούσε» αρχαιότητες, αντί να προβλεφθεί και να συνυπάρξει μαζί τους, σχεδιάστηκε να τις αποφεύγει.
Η κ. Κουτσούμπα επισήμανε ακόμα, ότι σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν πως υπάρχουν αρκετές τεχνικά εφικτές λύσεις, για τη συνύπαρξη αρχαιοτήτων και σταθμού στη Βενιζέλου, ενώ, όπως υπογράμμισε, έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να υπάρξει επανεξέταση της υπόθεσης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
«Εγνατία Τηλεόραση» (19-4-2013)
Εγνατία Τηλεόραση, 19.04.2013
Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Έργων κ. Στράτου Σιμόπουλου στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού «Εγνατία Τηλεόραση» (19-4-2013)
