ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ της ιστορικής καρδιάς της Θεσσαλονίκης
Typosthess.gr, 03.03.2013
Του Τάσου Θωμά
Έχουν περάσει είκοσι τέσσερα χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Το γνωστότερο σύμβολο του Σιδηρούν Παραπετάσματος σήμερα έχει σχεδόν εξαφανιστεί από την πρωτεύουσα της Γερμανίας. Τι σχέση μπορεί να έχει λοιπόν το Τείχος του Βερολίνου με την πρόσφατη ανακάλυψη της αρχαιολογικής σκαπάνης στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης; Ότι όλα, μα όλα, όσο ιστορικά, διαμάντια ενός λαμπρού παρελθόντος ή ενθύμια μίας πικρής εξιστόρησης δεν μπορούν παρά να υποταχθούν στο κέρδος. Ένα κέρδος που δεν έχει πατρίδα.
Μέχρι και σήμερα ο θησαυρός που βρέθηκε στο σταθμό του Μέτρο Βενιζέλου παραμένει άγνωστος στους περισσότερους Θεσσαλονικείς. Η Μέση Οδός της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης που αποκαλύφθηκε σχεδόν απείρακτη από το πέρας του χρόνου αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα για την συνέχιση του έργου του Μετρό, αντιμετωπίζεται ως ένα κοινό ανάχωμα για την «εξέλιξη». Τι πιο ενδεικτικό για τους σκοτεινούς καιρούς που βιώνει η Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη; Αδηφάγα και πρόχειρα η εταιρεία – μα τι θράσος μία εταιρεία να αρθρώνει λόγο για την πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού – ζητά να διωχθούν τα αρχαία. Απειλεί, μάλιστα, με τη σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, πως εάν δεν μεταφερθούν το έργο του Μετρό θα τερματιστεί.
«Καταστροφή της ιστορικής καρδιάς της Θεσσαλονίκης;», γράφει ο τίτλος στην ιστοσελίδα της μεγαλύτερης παγκοσμίως διαδικτυακής κοινότητας, την Avaaz.org, η οποία μαζεύει υπογραφές για τη διάσωση «του βυζαντινού κέντρου, της ιστορίας και της ταυτότητας της πόλης». «Η απόφαση να μετακινηθεί αυτό το σπάνιο κομμάτι της παγκόσμιας κληρονομιάς σε άλλη τοποθεσία αναιρεί το χαρακτήρα του ως ένα αμετακίνητο αρχαιολογικό μνημείο σύμφωνα με την Ελληνική και Διεθνή Νομοθεσία. Μπορείτε να φανταστείτε τον Πύργο του Άιφελ ή τον Μπιγκ Μπεν να μεταφέρονται από την αρχική τους θέση;», αναφέρεται στην διεθνούς φήμης ιστοσελίδα Avaaz, που φέρει το όνομά της από τη λέξη φωνή όπως συναντάται σε διάφορες γλώσσες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας και είναι γνωστή ως η μεγαλύτερη οργάνωση διαδικτυακής εκστρατείας για υποβολή αιτήσεων.
Μέχρι στιγμής, μόλις 10.126 άνθρωποι έχουν υπογράψει την αίτηση που θα παραδοθεί στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, στον πρωθυπουργό, στο ελληνικό κοινοβούλιο, στο υπουργείο Πολιτισμού, στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και στην UNESCO.
Τείχος του Βερολίνου
Την Παρασκευή, απλοί πολίτες και οργανώσεις κατοίκων κατάφεραν μία μεγάλη νίκη εναντίον της ασύδοτης πολιτικής του κέρδους. Μία θλιβερή νίκη, όπως οι ίδιοι, την περιέγραφαν. Ο λόγος ήταν απλός. Οι μπουλντόζες δεν θα σταματήσουν να απειλούν την Ιστ Σάιντ Γκάλερι, ένα ζωντανό ενθύμιο 1,3 χιλιομέτρων του Τείχους που φέρει πάνω του έργα από περισσότερους από 200 καλλιτέχνες.
Μετά την Πύλη του Βρανδεμβούργου, η Ιστ Σάιντ Γκάλερι είναι το νούμερο δύο τουριστικό έκθεμα της πόλης του Βερολίνου, όμως, όταν τα μνημεία κρίνονται με βάση την «παραγωγικότητα» η διατήρησή τους είναι μονάχα θέμα κέρδους. Έτσι, παρά την εξαιρετική δημοφιλία της μεγαλύτερης γκαλερί εξωτερικού χώρου του κόσμου, ο δήμαρχος του Βερολίνου έδωσε την άδειά του σε κατασκευαστική εταιρεία ώστε να αφαιρέσει ένα κομμάτι του Τείχους. Σκοπός της κατασκευαστικής εταιρείας είναι να χτιστεί ένας δρόμος πρόσβασης για υπό κατασκευή συγκρότημα πολυτελών διαμερισμάτων. Την συγκατάθεσή τους έδωσαν και οι αρχές διατήρησης αρχαιοτήτων της πόλης.
Οι ίδιοι οι Βερολινέζοι απέδειξαν πως έχουν καλύτερη ιστορική μνήμη από τους καθ’ ύλην αρμόδιους. Παρότι από το πρωί της Παρασκευής, η αστυνομία είχε στήσει οδοφράγματα και η κατεδάφιση ξεκίνησε, σχηματίζοντας μία τρύπα 1,5 μέτρου (από τα 20 μέτρα που προβλέπεται από τις αρχές να κατεδαφίσουν), η μαζική προσέλευση διαδηλωτών εμπόδισε τα σχέδια της κατασκευαστικής εταιρείας.
Οι διαδηλωτές δεν πανηγύριζαν. «Ένα τμήμα της γερμανικής και παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς κατεδαφίζεται», δήλωσε ο Ρόμπερτ Μουσίνσκι της πρωτοβουλίας Sink Mediaspree. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διεθνούς τύπου, οι μπουλντόζες θα επέστρεφαν αργά το βράδυ της Παρασκευής, για να σκοτώσουν ένα κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας όπως αρμόζει. Μέσα στο σκοτάδι.
Ο επίλογος
Η απόλυτη υποταγή στο κέδρος δεν μπορεί να αφήσει χώρο για ιστορική μνήμη, ευαισθησίες ή αισθητική. Η Μέση Οδός και το Τείχος του Βερολίνου κοστολογήθηκαν και έχασαν. Μαζί χάνουμε κι εμείς. Χάνουμε γιατί το μέλλον μπορεί μονάχα να είναι ζοφερό όταν γκρεμίζουμε το παρελθόν. Ακόμη περισσότερο, όταν αδιαφορούμε που μας το κλέβουν.