«Δε θα κάνουμε… Ντίσνεϊλαντ τα αρχαία της Βενιζέλου»
Αγγελιοφόρος, 14.04.2013
Του Γιώργου Μούλκα, gmoulkas.wordpress.com
Ο πολιτικός μηχανικός Χ. Αναγνωστόπουλος επεξηγεί τις 4 προτάσεις του ΑΠΘ
Τέσσερις εναλλακτικές δυνατότητες, τεχνικά εφικτές, για τη συνύπαρξη του υπόγειου σιδηροδρόμου και των βυζαντινών αρχαιοτήτων στο σταθμό της Βενιζέλου, ώστε να λυθεί ο γόρδιος δεσμός των τελευταίων 2,5 μηνών, προτείνει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προς την Αττικό Μετρό ΑΕ και το υπουργείο Πολιτισμού.
Σχεδόν δέκα ημέρες μετά την παρουσίαση της πρότασης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος/Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας, η διεπιστημονική επιτροπή του ΑΠΘ, που συγκροτήθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου με πρωτοβουλία του πρύτανη Γ. Μυλόπουλου, κινείται σε… παράλληλες ράγες και επικυρώνει το «εισιτήριο» για την ενσωμάτωση του αρχιτεκτονικού συνόλου της Μέσης Οδού, αλλά υπό όρους, στη σύγχρονη λειτουργία του σταθμού. Κοινός παρανομαστής των προτεινόμενων λύσεων είναι η προσωρινή απόσπαση των αποκαλυφθέντων ευρημάτων και η εκ νέου τοποθέτησή τους στην ίδια θέση σε ποσοστό από 68% έως 85%, ώστε να είναι ορατά και επισκέψιμα. Κύρια δε συνισταμένη αποτελεί η ανάδειξη της διαχρονίας της Θεσσαλονίκης στην καρδιά του πολεοδομικού ιστού της και ο συνολικός ανασχεδιασμός της περιοχής μέσω της διασύνδεσης με γειτονικά μνημεία, όπως το Μπεζεστένι και το Χαμζά Μπέη (Αλκαζάρ).
Διάφορα κριτήρια
«Η θέση μας είναι σαφής. Υπάρχει όντως δυνατότητα συνύπαρξης μετρό και αρχαίων», λέει ο Χρήστος Αναγνωστόπουλος, πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, και προσθέτει: «Οι λύσεις που προτείνουμε διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την ευκολία κίνησης των επιβατών του μετρό και το ποσοστό των αρχαιοτήτων που θα παραμείνει ανέπαφο. Διαφοροποιούνται επίσης ως προς το κόστος και το χρόνο εφαρμογής τους. Κάθε λύση μπορεί να αξιολογηθεί με βάση διάφορα κριτήρια, όπως, για παράδειγμα, εάν επηρεάζει ή όχι το χρονοδιάγραμμα του έργου και εάν επιτυγχάνει ή όχι υψηλή λειτουργικότητα. Θεωρούμε πως πρέπει να προσφέρουμε ποικιλία λύσεων, ώστε ο υπεύθυνος του έργου να έχει στα χέρια του 3 ή 4 παραλλαγές και αναλόγως να αποφασίσει».
Η αυθεντικότητα
Πώς, όμως, μπορούν να θεωρηθούν ορθές και άρτιες οι προτεινόμενες λύσεις, όταν οι αρχαιότητες θα χάσουν σημαντικό μέρος της αυθεντικότητάς τους, καθώς θα αποσυντεθούν και στη συνέχεια θα συναρμολογηθούν και πάλι;
«Κατανοώ αυτήν την άποψη, αλλά, δυστυχώς, είναι τραβηγμένη από τα μαλλιά. Δε θα κάνουμε μία… Ντίσνεϊλαντ με αρχαιότητες στο σταθμό της Βενιζέλου. Ούτε φανταχτερές κατασκευές θα επιλέξουμε ούτε περικεφαλαίες θα στήσουμε. Εσείς θα αντικρίζετε αυτό ακριβώς που βλέπετε και σήμερα», λέει ο κ. Αναγνωστόπουλος, επικεφαλής της ομάδας των πολιτικών μηχανικών. Ο ίδιος εξηγεί: «Αν κατέβαινα το βράδυ στο σταθμό της Βενιζέλου, έβγαζα τις αρχαιότητες και το πρωί τις έβαζα και πάλι στη θέση τους, εσείς θα καταλαβαίνατε πως τις αφαίρεσα και τις επανατοποθέτησα στο ίδιο σημείο; Προφανώς, όχι!».
«Ούτε εξαπάτηση ούτε ματαιοδοξία»
Στην επισήμανση πως η αυθεντικότητα των ευρημάτων ούτως ή άλλως διαταράσσεται, είτε αυτό γίνεται αντιληπτό είτε όχι, ο κ. Αναγνωστόπουλος απαντά: «Ναι, έτσι είναι, αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα και η αίσθηση του συνόλου θα διατηρηθούν, σύμφωνα με τις λύσεις που προτείνουμε. Οσα υποδεικνύουμε δεν αποτελούν ούτε προσπάθεια εξαπάτησης ούτε απόπειρα ματαιοδοξίας. Είναι μία ύστατη προσπάθεια να αναδείξουμε τις αρχαιότητες και να τις ”παντρέψουμε” με τις σύγχρονες ανάγκες της πόλης». Ο ίδιος παρατηρεί πως η απόσπαση των αρχαιοτήτων είναι «το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε, για να έρθουμε σε επαφή με το ιστορικό παρελθόν της πόλης και να αποκτήσουμε βιωματική, διαδραστική σχέση με αυτό».
Πώς εντοπίστηκαν
Πώς, όμως, σε διάστημα λίγων εβδομάδων, εντοπίστηκαν τέσσερις εναλλακτικές λύσεις, όταν η «Αττικό Μετρό ΑΕ» και η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εργων στα μέσα Φεβρουαρίου υποστήριζαν πως δεν υπάρχει «καμία ασφαλής τεχνική λύση» για την ενσωμάτωση των αρχαιοτήτων στο σταθμό; «Δεν ξέρω ποια πληροφόρηση είχαν οι διάφοροι ιθύνοντες όσον αφορά τις διαθέσιμες δυνατότητες. Δεν μπορώ να σας απαντήσω στο πώς σκέφτονταν αυτοί οι άνθρωποι», λέει ο κ. Αναγνωστόπουλος και προσθέτει: «Ρωτήστε τους για το πότε έλεγαν την αλήθεια, τότε ή τώρα. Η δική μας θέση είναι ξεκάθαρη και είναι υπέρ της συνύπαρξης».
Νέοι, ελεύθεροι χώροι
Ποια ήταν, λοιπόν, η σπίθα που έκανε τη διαφορά, όσον αφορά τον εντοπισμό διαφορετικών λύσεων; «Στο τραπέζι έπεσαν διάφορες ιδέες, όπως για παράδειγμα με τις σκάλες στο επίπεδο -1, τις οποίες τις συμμαζέψαμε λίγο κι έτσι προέκυψαν ελεύθεροι χώροι για τη διατήρηση των αρχαίων. Εγιναν συμβιβασμοί στο θέμα αυτό», λέει ο κ. Αναγνωστόπουλος.
Δεν ήταν οικονομοτεχνικοί οι λόγοι της ιδιότυπης διαμάχης για τις αρχαιότητες στο σταθμό της Βενιζέλου
Ο ίδιος παραδέχεται πως οι επιστήμονες του ΑΠΘ και του ΤΕΕ εντόπισαν κατά τη μελέτη των σχεδίων που τους παραχώρησε η «Αττικό Μετρό ΑΕ» ελεύθερους χώρους για μελλοντική χρήση, αλλά και αχρησιμοποίητους, εφεδρικούς χώρους, που δεν ήταν μέχρι πρότινος γνωστοί και οι οποίοι μπορούν τώρα να διατεθούν υπέρ των αρχαιοτήτων. «Εγινε μεγάλη προσπάθεια από τα μέλη της επιτροπής του ΑΠΘ, για να πιέσουμε και να ”πάρουμε” αυτούς τους χώρους. Πιστεύω πως εξαρχής θεωρήθηκε ότι η μεταφορά των αρχαιοτήτων εκτός του σταθμού ήταν η πιο εύκολη, απλή και ελκυστική λύση», λέει.
Οι λόγοι της διαμάχης
Και γιατί σοβούσε επί εβδομάδες στο κοινωνικό προσκήνιο της πόλης αυτή η ιδιότυπη διαμάχη για τις αρχαιότητες, αναπαραγόμενη ακόμη και από διεθνή ΜΜΕ, όπως το BBC; «Ξέρετε πολύ καλά πως οι λόγοι δεν ήταν οικονομοτεχνικοί. Δυστυχώς, αυτές οι αντιπαραθέσεις δεν ωφελούν κανέναν και τελικώς τις ”πληρώνει” η Θεσσαλονίκη. Τώρα, πάντως, έχουμε την ευκαιρία να μετατρέψουμε το θεωρούμενο ”πρόβλημα” των αρχαίων σε συγκριτικό πλεονέκτημα για το μετρό», καταλήγει ο κ. Αναγνωστόπουλος.
