Με αντίπαλο το χρόνο και τα αρχαία το μετρό
Της Ντόνιας Κανιτσάκη
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η μεγαλύτερη αρχαιολογική ανασκαφή στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, λόγω… μετρό. Οι χρόνοι, όμως,των ανασκαφών έχουν «γονατίσει» την πόλη, κάτι το οποίο παραδέχτηκε και η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, η οποία σημείωσε χαρακτηριστικά: «Τουλάχιστον στο κομμάτι που αφορά το αρχαιολογικό έργο, οι χρόνοι είναι πάρα πολύ μεγάλοι και δε θα έχουμε ξανά τέτοιους. Αρχαιολογικοί χρόνοι στη σύγχρονη πραγματικότητα δε δικαιολογούνται».
Η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού βρέθηκε χτες στη Θεσσαλονίκη, όπου συμμετείχε σε σύσκεψη που συγκάλεσε ο υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γιάννης Μαγκριώτης, στα γραφεία της «Μετρό Θεσσαλονίκης – Αττικό Μετρό ΑΕ», σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις εκτεταμένες ανασκαφές και στη συνέχεια επισκέφτηκε τα εργοτάξια όπου διεξάγεται αρχαιολογική έρευνα.
«Ολη η Θεσσαλονίκη στα σπλάχνα της κρύβει ένα πολιτιστικό απόθεμα, το οποίο ανήκει στον ελληνικό λαό και κυρίως στους κατοίκους της κάθε πόλης και της κάθε περιοχής. Αυτό έχουμε την υποχρέωση να το σεβαστούμε και να το προστατέψουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Τούτο βέβαια δε σημαίνει ότι θα είναι η αφορμή ή η αιτία να καθυστερήσει ένα έργο, για το οποίο όλοι συμφωνούμε ότι είναι έργο μακράς πνοής και ζωής για την πόλη. Επομένως, οι όποιες αρρυθμίες υπήρχαν μπορούν να διορθωθούν με έναν καλό συντονισμό μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και των αρχαιολογικών υπηρεσιών της Θεσσαλονίκης», υπογράμμισε η κ. Μενδώνη.
Οι ανασκαφές
«Τα ευρήματα που έχουν έρθει μέχρι σήμερα στο φως αποτελούν κομμάτι της βαριάς πολιτιστικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης. Είναι ευρήματα σημαντικά, τα οποία στόχος μας είναι να αποδώσουμε στην πόλη. Καλύπτουν διαχρονικά τη μεγάλη ιστορική διάρκεια της Θεσσαλονίκης. Ξεκινούν από τα νεότερα χρόνια για να φτάσουν μέχρι την κλασική περίοδο και ακόμα πιο πίσω. Πρόκειται για σημαντικά ευρήματα, τα οποία φωτίζουν την ιστορία της πόλης σε όλες αυτές τις περιόδους», τόνισε η κ. Μενδώνη. Τα ευρήματα πρόκειται να εκτεθούν στους σταθμούς του μετρό, ενώ μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου θα είναι έτοιμοι και οι χώροι αποθήκευσής τους.
Στο σταθμό Πανεπιστήμιο βρέθηκε μια ορθογώνια κατασκευή, η οποία, σύμφωνα με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) θα αποσπαστεί. Εξάλλου, πέριξ του σταθμού βρισκόταν μέρος του ανατολικού νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης.
Στο σταθμό Σιντριβάνι, όπου βρισκόταν η μία από τις δύο κεντρικές πύλες εισόδου στην πόλη, εκτός των τειχών υπήρχε το ανατολικό νεκροταφείο της. Αυτό το χρονικό διάστημα οι αρχαιολόγοι ερευνούν τα υπολείμματα κτίσματος το οποίο ανάγεται στην παλαιοχριστιανική περίοδο.
Στο σταθμό Βενιζέλου οι αρχαιολόγοι βρήκαν τα κατάλοιπα ενός οθωμανικού κτιρίου, η τύχη των οποίων θα κριθεί στο ΚΑΣ. Εκεί, άλλωστε, υπάρχει ζήτημα και με το «Αλκαζάρ», ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα θρησκευτικά μουσουλμανικά κτίσματα της Θεσσαλονίκης. Το «Αλκαζάρ» μπορεί να βγήκε αλώβητο από τη διέλευση των δύο μετροπόντικων, ωστόσο τα προβλήματα στατικότητας που αντιμετωπίζει το μνημείο παραμένουν και σήμερα υπολείπεται μία συνολική μελέτη στερέωσής του. Το Χαμζά Μπέη Τζαμί, όπως είναι η επίσημη ονομασία του, θα μετατραπεί σε μουσείο μετρό.
Στην πλατεία Δημοκρατίας, στη διασταύρωση του μετρό προς τη Σταυρούπολη, αλλά και στο Ν. Σ. Σταθμό, οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν διαρκώς τάφους από το τεράστιο δυτικό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο ανάγεται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους.
Εξάλλου, στην πλατεία Δημοκρατίας βρίσκονταν στο παρελθόν η μία από τις δύο κεντρικές πύλες εισόδου στην πόλη, η Χρυσή Πύλη, αλλά και ο δρόμος που ένωνε τη Θεσσαλονίκη με την κεντρική Ελλάδα.
Προτεραιότητα
«Το μετρό της Θεσσαλονίκης, η βασική γραμμή, αλλά και οι επεκτάσεις, ανατολικά και δυτικά, είναι απόλυτη προτεραιότητά μας. Πρέπει να ξεπεράσουμε τα προβλήματα και τα λάθη που δημιούργησαν μεγάλες καθυστερήσεις», δήλωσε ο κ. Μαγκριώτης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα αγκάθια ήταν τρία:
1) Η χαμηλή χρηματοδότηση, πρόβλημα το οποίο λύθηκε, καθώς «ο υπουργός Οικονομικών εγγυήθηκε την απρόσκοπτη συνέχιση του δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για να υπάρχει εθνική συμμετοχή, για να μη χαθεί άλλος χρόνος».
2) Το δεύτερο αγκάθι «ήταν ενδοκυβερνητικό, ως προς τη συνεργασία των υπηρεσιών. Δημιουργήσαμε ένα πλαίσιο με το οποίο θα δουλέψουμε για να έχουμε πλέον μηδενικές απώλειες χρόνου. Καταλήξαμε στο να υπάρξει μια άτυπη συνάντηση των γενικών γραμματέων των δύο υπουργείων (σ.σ. Υποδομών και Πολιτισμού), με τη δική μου συμμετοχή κάθε 15 μέρες για να λύνουμε κάθε πρόβλημα».
3) Το τρίτο αγκάθι, σύμφωνα με τον υφυπουργό, είναι «η διοίκηση και εποπτεία του μετρό, που επίσης προσθέτει καθυστερήσεις. Γι’ αυτό και θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη».
Διακοπή των εργασιών
Ο υφυπουργός Μεταφορών αποκάλυψε ότι έγινε συνάντηση μεταξύ της ηγεσίας της Κοινοπραξίας και των γενικών γραμματέων του υπουργείου, στην οποία τέθηκε νέα βάση συνεργασίας και αποσοβήθηκε ο κίνδυνος διακοπής των εργασιών κατασκευής του μετρό. «Η Κοινοπραξία που κατασκευάζει το έργο είχε πολλά προβλήματα, άλλαξε μάλιστα και ιδιοκτησιακό καθεστώς τα προηγούμενα χρόνια και τα δικά της προβλήματα πρόσθεσαν χρόνο στις καθυστερήσεις. Πιστεύουμε ότι σήμερα η Κοινοπραξία έχει απέναντί της μια Πολιτεία που ασχολείται με τα θέματα και σε πρόσφατη συνάντηση που έγινε στο υπουργείο Υποδομών τέθηκε και η βάση της συνεργασίας. Δεν υπάρχει ζήτημα για κόλλημα του έργου και δε θα υπάρξει ποτέ, τρέχουμε και κερδίζουμε χρόνο», υπογράμμισε ο κ. Μαγκριώτης.
Για το Παπάφειο, όμως, όπου ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί αν και πότε θα παραδοθεί ο χώρος για να δημιουργηθεί σταθμός, δεν υπάρχει κάτι νεότερο, πέρα από συζητήσεις. «Είμαι βέβαιος πως ένα πρόβλημα που χρόνιζε και με το οποίο δεν ασχολούνταν η προηγούμενη διοίκηση και δημιουργούσε πολλά προβλήματα θα λυθεί σύντομα», είπε.
Σχετικά με τους μετροπόντικες, που παραμένουν ακινητοποιημένοι, ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί πότε θα πιάσουν δουλειά. «Οι μετροπόντικες δεν έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν, γιατί ακριβώς υπήρξαν προβλήματα. Σταθμοί ακόμα δεν έχουν κατασκευαστεί, χώροι στους οποίους θα κατασκευαστούν σταθμοί ακόμα δεν έχουν απαλλοτριωθεί και όλα αυτά δημιουργούν πρόσθετες δυσκολίες. Νομίζω όμως ότι με τους ρυθμούς που κινούμαστε πολύ γρήγορα θα συνεχίσουν το ταξίδι τους».
