Eμπειρίες από τις αρχαιολογικές ανασκαφές σε σταθμούς μετρό στη Σόφια και Κωνσταντινούπολη
Αγγελιοφόρος, 26.04.2013
Τις εμπειρίες τους από τις ανασκαφές, που έφεραν στο φως αρχαιότητες, στους σταθμούς μετρό, στη Σόφια και στην Κωνσταντινούπολη, παρουσίασαν απόψε στη Θεσσαλονίκη επιστήμονες από τις γειτονικές χώρες, σε εκδήλωση του τμήματος Τέχνης και Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, με θέμα: «Και μετρό και αρχαία».
Η εκδήλωση διοργανώθηκε με αφορμή το πρόβλημα που προέκυψε με την ανεύρεση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου, στο υπό κατασκευή μετρό της Θεσσαλονίκης. Όπως τόνισε το μέλος της Ακαδημίας Επιστημών Σόφιας, Μάριο Ιβάνοφ, όταν κατά την κατασκευή του μετρό της Σόφιας βρέθηκε στην περιοχή του κέντρου της πόλης, στης γραμμή της θέσης Serdika (Σερδική), ένα «συγκρότημα καλά διατηρημένων αρχαίων ρωμαϊκών κτιρίων και τμήματα ενός δικτύου αρχαίων δρόμων (αρχικά σε μια περιοχή 3000 τ.μ. που αργότερα κάλυψαν έκταση 6000 τ.μ.), οι πρώτες σκέψεις ήταν να μεταφερθούν. Όμως, το υπουργείο πολιτισμού της Βουλγαρίας, υπό την πίεση των ΜΜΕ και της κοινής γνώμης, συγκρότησε επιτροπή επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων και σε συνεργασία με την ανάδοχο κατασκευαστική εταιρία το αρχικό σχέδιο κατασκευής άλλαξε πολλές φορές. Τελικά, ο σταθμός κατασκευάστηκε σε τούνελ, κάτω από το στρώμα των αρχαιοτήτων, ενώ μόνο ένα 6% των ευρημάτων χρειάστηκε να μετακινηθεί. Στη δεύτερη γραμμή του μετρό, «Serdika-2», που ξεκίνησε η κατασζκευή της τον περασμένο Αύγουστο, ο σταθμός σχεδιάστηκε σαν ένα «μουσείο εκθεμάτων», ώστε να συνυπάρξει το έργο με τις αρχαιότητες.
Στην Κωνσταντινούπολη εξάλλου, με απόφαση του Συμβουλίου των Μουσείων της πόλης, ακυρώθηκε ακόμη και η κατασκευή ενός σταθμού του υπόγειου σιδηρόδρομου, που συνδέει υπόγεια την Ασία με την Ευρώπη, όταν η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε το αρχαίο Θεοδοσιανό λιμάνι και ένα αρχαίο στόλο 36 βυζαντινών ναυαγισμένων πλοίων. Έτσι, χιλιάδες υστερορωμαϊκά, βυζαντινά και οθωμανικά ευρήματα αξιοποιήθηκαν είτε στη θέση που βρέθηκαν, είτε σε διάφορα μουσεία. Όπως τόνισε ο αρχαιολόγος του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, Ουφούκ Κοτζαμπάς, ένα επιτελείο 50 επιστημόνων και 600 εργαζομένων, κατάφεραν να αποκαλύψουν και να αναδείξουν τις αρχαιότητες, με αποτέλεσμα η Κωνσταντινούπολη να αποκτήσει το μεγαλύτερο αρχαίο στόλο ναυαγίων, που υπάρχει στον κόσμο.
Όπως τόνισαν οι δύο ομιλητές, οι δυσκολίες που συνάντησαν τα έργα ήταν στην περίπτωση της Σόφιας οικονομικές και στην Κωνσταντινούπολη γεωλογικές, εξαιτίας της μεγάλης σεισμικότητας της περιοχής την περασμένη δεκαετία, αλλά ξεπεράστηκαν με μεθοδικότητα και χάρις τις σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες και λόγω της ισχυρής θέλησης να προστατευτούν οι αρχαιότητες.
«Ηταν εξαρχής γνωστό»
«Η υπόθεση του μετρό Θεσσαλονίκης δείχνει τα όρια της λογικής που βλέπει μονοδιάστατα τις αναπτυξιακές δυνατότητες και τα δημόσια έργα», υποστήριξε η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα, επισημαίνοντας ότι, ενώ εξαρχής ήταν γνωστό ότι το μετρό θα «συναντούσε» αρχαιότητες, αντί να προβλεφθεί και να συνυπάρξει μαζί τους, σχεδιάστηκε να τις αποφεύγει.
Η κ. Κουτσούμπα επισήμανε ακόμα, ότι σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν πως υπάρχουν αρκετές τεχνικά εφικτές λύσεις, για τη συνύπαρξη αρχαιοτήτων και σταθμού στη Βενιζέλου, ενώ, όπως υπογράμμισε, έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να υπάρξει επανεξέταση της υπόθεσης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
