Τοξικός υδράργυρος στο εργοτάξιο του μετρό
Μακεδονία, 16.03.2012
Των Φώτη Κουτσαμπάρη, Νικολέττας Μπούκα
Έντονη ανησυχία στους εργαζόμενους του μετρό Θεσσαλονίκης, ερωτηματικά για τη στάση των υπευθύνων και αντιδράσεις προκάλεσε ο εντοπισμός μικρής ποσότητας μεταλλικού υδραργύρου στο εργοτάξιο του σταθμού της Βενιζέλου.
Το εργοτάξιο δεσμεύτηκε από την Επιθεώρηση Εργασίας, ενώ οι εργαζόμενοι υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί εάν έχουν προσβληθεί.
Η ποσότητα του τοξικού υδραργύρου, περί τα 300 γραμ., σύμφωνα με τους εργαζόμενους εντοπίστηκε πριν από ένα μήνα, ωστόσο δεν έγινε καμία ενέργεια για την ασφάλειά τους. Οι διαδικασίες κινήθηκαν μόλις πριν από τρεις ημέρες, όταν, όπως υποστηρίζουν, βρέθηκαν για δεύτερη φορά ίχνη. «Εμείς πάντως μάθαμε για το γεγονός το πρωί της περασμένης Τρίτης. Το εργοτάξιο έχει τεχνικό ασφαλείας και δεν γνωρίζουμε για ποιον λόγο δεν ενημέρωσε την εταιρεία ή δεν ενημερώθηκε από τους αρχαιολόγους», δηλώνει στη «Μ» ο γραμματέας του σωματείου εργαζομένων στο μετρό Χρήστος Καλαϊτζίδης.
Η κατασκευάστρια εταιρεία ΑΕΓΕΚ-Impregilo-Seli-Ansaldo ενημέρωσε την περασμένη Τρίτη τη Μετρό Θεσσαλονίκης ΑΕ. «Σε λίγα λεπτά συγκαλέσαμε σύσκεψη με τον ανάδοχο του έργου, που έχει την ευθύνη, και κινήσαμε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες με το ειδικό τμήμα ασφαλείας που μόνο η διεύθυνση μας διαθέτει. Ενημερώθηκε και η Επιθεώρηση Εργασίας, η οποία την Τετάρτη δέσμευσε το εργοτάξιο», περιγράφει στη «Μ» ο διευθυντής της Μετρό Θεσσαλονίκης, Γιώργος Κωνσταντινίδης. Ο ίδιος αναφέρει ότι η ανάδοχος κοινοπραξία ανέθεσε στην εξειδικευμένη, αδειοδοτημένη εταιρεία InterGeo να κάνει έρευνες. Η εταιρεία προχώρησε χθες σε μετρήσεις στον αέρα, οι οποίες έδειξαν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Σήμερα το πρωί θα καταθέσει στην Επιθεώρηση Εργασίας σχέδιο για την απομάκρυνση του υλικού, κι εφόσον εγκριθεί θα ξεκινήσουν οι εργασίες.
Στο συγκεκριμένο εργοτάξιο εργάζονται περί τα 220 άτομα, σε δύο βάρδιες, εκ των οποίων 15 αρχαιολόγοι και οι υπόλοιποι εργάτες, που υποβάλλονται σε αιματολογικές και ουρολογικές εξετάσεις σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο της πόλης. «Εμάς μας ενδιαφέρει η σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων», τονίζει ο κ. Καλαϊτζίδης. Να αποδοθούν ευθύνες για την καθυστέρηση ενημέρωσης του περιστατικού ζητά το Συνδικάτο Οικοδόμων Θεσσαλονίκης. «Ενώ εδώ και τόσο καιρό έχει βρεθεί κατά τις ανασκαφές ποσότητα του τοξικότατου υδραργύρου, που η επαφή μαζί του βάζει σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των εργαζομένων, αυτοί συνέχιζαν να εργάζονται δίπλα του. Δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι κανένας υπεύθυνος δεν ήξερε με τι είχε να κάνει» αναφέρει το συνδικάτο, που χαρακτηρίζει «θανατηφόρο» το έργο του μετρό. Το συνδικάτο ζητά να υποβληθούν οι εργαζόμενοι σε αξιόπιστες εξετάσεις και σε ενδεχόμενη θεραπεία σε δημόσιο νοσοκομείο, να μείνει κλειστό το εργοτάξιο μέχρι να απομακρυνθεί ο υδράργυρος και να βεβαιωθεί επιστημονικά ότι δεν υπάρχει κίνδυνος.
«Δεν κάνουμε εκπτώσεις»
Αναφερόμενος στο θέμα το μέλος του δ.σ. της Αττικό Μετρό Α.Ε Κ. Ζέρβας τόνισε ότι “μέχρι στιγμής, δεν προκύπτει λόγος ανησυχίας από τις πρώτες αέριες μετρήσεις. Εμείς από τη μια πλευρά θέλουμε να διασφαλιστεί η υγεία των εργαζομένων και από την άλλη να προχωρήσουν το ταχύτερο οι εργασίες του μετρό. Το μετρό απασχολεί πολύ κόσμο. Είναι όλοι ασφαλισμένοι και δεν κάνουμε εκπτώσεις στο θέμα της υγείας».
Η αρχαιολογική έρευνα στο σκάμμα των δύο στρεμμάτων της Βενιζέλου βρίσκεται στα τέσσερα μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους, στην περίοδο του 9ου-10ου αιώνα, κατά την οποία, όπως περιγράφουν αρχαιολόγοι, λειτουργούσαν αργυροχρυσοχοεία στην περιοχή, όπως άλλωστε και σήμερα. Είναι από τις λίγες δραστηριότητες στον κόσμο που διατηρήθηκαν στην ίδια περιοχή για περισσότερα από 1.200 χρόνια. Έτσι, οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα ίχνη υδραργύρου στο εργοτάξιο της Βενιζέλου προέρχονται από εκείνη την εποχή. Ο υδράργυρος είναι γνωστό βαρύ μέταλλο από την αρχαιότητα. Ποσότητές του έχουν βρεθεί σε αιγυπτιακούς τάφους του 1500 π.Χ., ενώ ήταν το αγαπημένο μέταλλο των αλχημιστών. Έχει θερμοκρασία τήξης 38,87 βαθμούς και θερμοκρασία βρασμού 356,58 βαθμούς Κελσίου.
Ψυχραιμία συνιστούν οι επιστήμονες
Ψυχραιμία συνιστούν οι ειδικοί επιστήμονες, οι οποίοι εξηγούν στη «Μ» ότι η ποσότητα των 300 γραμμαρίων μεταλλικού υδραργύρου που βρέθηκε στο εργοτάξιο είναι πολύ μικρή και ότι είναι πιθανόν οι εργαζόμενοι να μην εκτέθηκαν σε κίνδυνο. Ωστόσο εξηγούν ότι οι ατμοί που εκλύει ο μεταλλικός υδράργυρος όταν υπερθερμαίνεται ή ακόμη κι όταν βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου μπορεί να αποβούν επικίνδυνοι για όσους τους εισπνεύσουν, με αποτέλεσμα μελλοντικά να εμφανίσουν αρχικά πονοκεφάλους και ζαλάδες και στη συνέχεια βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Επιπλέον τονίζουν ότι μια απλή εξέταση αίματος δεν μπορεί να δώσει αποτελέσματα για την παρουσία υδραργύρου στον ανθρώπινο οργανισμό.
Όπως εξηγεί στη «Μ» ο καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ Δημήτρης Κούβελας, η ποσότητα των 300 γραμμαρίων που βρέθηκε είναι πολύ μικρή και ισοδυναμεί με τρεις κουταλιές της σούπας. «Αν ο υδράργυρος υπερθερμανθεί ή κάνει κάποια αντίδραση με οξύ, τότε δίνει ατμούς, η εισπνοή των οποίων μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση. Επίσης, δηλητηρίαση μπορεί να προκαλέσει και η κατάποσή του μέσω τροφών», επισημαίνει ο κ. Κούβελας. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο μεταλλικός υδράργυρος ανήκει στα βαρέα μέταλλα και μπορεί να προκαλέσει νευροτοξικότητα, όπως παράλυση νεύρων. Επίσης, ο οργανισμός μας δεν έχει μηχανισμό αποβολής των βαρέων μετάλλων, οπότε δύσκολα φεύγει από τον οργανισμό.
«Στην περίπτωση του μετρό Θεσσαλονίκης, η συγκεκριμένη ποσότητα που έχει βρεθεί μπορεί να έχει αδρανήσει τόσα χρόνια που βρίσκεται εκεί, και μόνο αν έχουν δημιουργηθεί ενώσεις υδραργύρου μπορεί να υπάρξει κίνδυνος. Εκτιμώ ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η πιθανότητα για δηλητηρίαση των εργαζομένων είναι μηδενική», επισημαίνει ο κ. Κούβελας. Παράλληλα αναφέρει ότι στο Εργαστήριο Τοξικολογίας της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας του ΑΠΘ υπάρχει ειδικό μηχάνημα, το φλογοφωτόμετρο, με το οποίο μπορούμε να ανιχνεύσουμε το είδος και την ποσότητα ενός βαρέος μετάλλου στον ανθρώπινο οργανισμό, και φυσικά και του υδραργύρου. «Παίρνουμε βιολογικό υλικό (τρίχες, ούρα, αίμα), το καίμε σε ειδική φλόγα και ανάλογα με το μήκος κύματος του φωτός καθορίζεται το χρώμα και συμπεραίνουμε για ποιο μέταλλο πρόκειται, ενώ ανάλογα με την ένταση του φωτός που εκπέμπεται βρίσκουμε την ποσότητα του μετάλλου στον οργανισμό», εξηγεί ο κ. Κούβελας.
Από την πλευρά του, ο επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Νίκος Κατσαρός δηλώνει στη «Μ» ότι ο μεταλλικός υδράργυρος έχει την τάση να εξατμίζεται. Η εισπνοή του μπορεί να προκαλέσει αρχικά πονοκεφάλους και ζαλάδες και στη συνέχεια βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ είναι ύποπτος και για καρκινογενέσεις. «Ο μεταλλικός υδράργυρος συσσωρεύεται στον οργανισμό και δύσκολα φεύγει. Πιθανόν η συγκεκριμένη ποσότητα των 300 γραμμαρίων μετά από τόσα χρόνια παρέμεινε εγκλωβισμένη και δεν εξατμίστηκε, άρα η έκθεση των εργαζομένων είναι μάλλον περιορισμένη. Από δω και πέρα, η ποσότητα που βρέθηκε πρέπει να σφραγιστεί σε ένα γυάλινο μπουκάλι με φελλό», εξηγεί ο κ. Κατσαρός και προσθέτει ότι με την αιματολογική εξέταση δεν ανιχνεύεται ο υδράργυρος.
