Η πόλη κάτω από την πόλη
Ταφές της πρώιμης ελληνιστικής περιόδου και των ρωμαϊκών χρόνων -αποτελούσαν τμήμα του ανατολικού νεκροταφείου- κτερισμένες με νομίσματα, ειδώλια, πήλινα και γυάλινα αγγεία, χρυσά και χάλκινα νομίσματα, αλλά και τοίχοι και θεμέλια κτιρίων της ύστερης Τουρκοκρατίας μέχρι και «αναμνηστικά» της δεκαετίας του 50: τα ευρήματα αυτά αποτελούν τη «σοδειά» των αρχαιολόγων από τις μέχρι στιγμής έρευνες που πραγματοποιούνται με την ευκαιρία των εργασιών της διάνοιξης της γραμμής του μετρό στη Θεσσαλονίκη. Ηδη η αρχαιολογική έρευνα έχει καλύψει 350 σημεία κατά μήκος της χάραξης της γραμμής του μετρό (9,6 χλμ.), ενώ η συνέχεια αναμένεται να δώσει ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Συνέντευξη Τύπου
«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ενιαία αρχαιολογική ανασκαφή στη Θεσσαλονίκη, η οποία εκτιμάται ότι θα καλύψει έκταση 20.000 τ.μ.», τόνισε χτες σε συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος του δ.σ. της εταιρίας «Αττικό Μετρό» Γιώργος Γιαννής. Πώς θα αξιοποιηθεί όλο το υλικό που θα συγκεντρωθεί με την ολοκλήρωση της ανασκαφής – τουλάχιστον στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό; Αρκετά ευρήματα -κυρίως τοιχοποιίες και επιγραφές- ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν, κατά το αθηναϊκό πρότυπο, ως «ντεκόρ» στους σταθμούς του μετρό, ενώ ένα μέρος των κινητών ευρημάτων θα εκτίθεται στο «Μνημείο ευρημάτων του μετρό», που σχεδιάζει να δημιουργήσει το υπουργείο Πολιτισμού στο Αλκαζάρ, όπως εξήγησε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Χρήστος Ζαχόπουλος.
O απολογισμός
Τον απολογισμό του αρχαιολογικού έργου που έχει πραγματοποιηθεί «ελέω μετρό» από τον περασμένο Αύγουστο μέχρι σήμερα έκαναν ο προϊστάμενος της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Χαράλαμπος Μπακιρτζής και η προϊσταμένη της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Λίλιαν Αχειλαρά. Oι δύο εφορείες μοιράζονται την εποπτεία των αρχαιολογικών ερευνών, η μεν 9η στο τμήμα από τη διασταύρωση Σταυρούπολης ώς και το σταθμό Αγ. Σοφίας, η δε ΙΣΤ στο υπόλοιπο κομμάτι (από το Σιδηροδρομικό Σταθμό ώς και το αμαξοστάσιο της Πυλαίας).
Μεταξύ άλλων η κ. Αχειλαρά αναφέρθηκε στο τμήμα του ανατολικού νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης, το οποίο εντοπίστηκε στην πλατεία Σιντριβανίου, κοντά στην είσοδο της ΔΕΘ, σε μικρό μάλιστα βάθος (μόλις 30 εκατοστά). Εκεί ερευνήθηκαν μέχρι σήμερα 35 τάφοι διαφόρων τύπων (κιβωτιόσχημοι, λακκοειδείς, κεραμοσκεπείς, καμαροσκεπείς και εγχυτρισμοί), πολλοί εκ των οποίων βρίσκονται σε πυκνή διάταξη και συχνά επικαλύπτονται. Εντεκα από τις ταφές έφεραν κτερίσματα (νομίσματα, ειδώλια, οστέινες περόνες, πήλινα και γυάλινα αγγεία, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα). Σύμφωνα με τα ευρήματα οι αρχαιολόγοι υπολογίζουν ότι αυτό το τμήμα του νεκροταφείου έχει διάρκεια ζωής από τα πρώιμα ελληνιστικά μέχρι και τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Αλλες αρχαιότητες (όστρακα, πλίνθοι, σχιστόπλακες, κονιάματα, οστεολογικό υλικό και λίθοι) εντοπίστηκαν σε βάθος 1,50 μ. έως 8 μ. στις περιοχές του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού, Σιντριβανίου, Πανεπιστημίου και Φλέμινγκ.
O κ. Μπακιρτζής αναφέρθηκε στα ευρήματα από τις έρευνες της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων -τα είχε παρουσιάσει ο ίδιος και πριν από ενάμιση μήνα με την ευκαιρία του αρχαιολογικού συμποσίου- που ρίχνουν φως στην ιστορία της βυζαντινής και της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλονίκης. Μεταξύ άλλων περιμετρικά του Σταθμού Βενιζέλου αποκαλύφθηκαν τμήμα περιβόλου μουσουλμανικού νεκροταφείου σε ακάλυπτο χώρο δίπλα από το Αλκαζάρ (ή Χαμζά Μπέι τζαμί), επάλληλα στρώματα της λεωφόρου Σαμπρί Πασά (σημερινής Βενιζέλου), καθώς και χάλκινα νομίσματα του 13ου αιώνα.
