Η Ανθηδόνα με το χρυσό στεφάνι
Έθνος, 19.03.2013
Του Απόστολου Λυκεσα
Μία από τις πρώτες αρχοντοπούλες της Θεσσαλονίκης και σίγουρα η πρώτη της οποίας γνωρίζουμε το όνομα, η οποία πέθανε μόλις στα 25 της χρόνια και στολίστηκε από τους οικείους της σαν νύφη για το αιώνιό της ταξίδι, αποκαλύφθηκε στη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του σταθμού Δημοκρατίας του Μετρό της πόλης.
Η τάφος της νεαρής εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων τάφων του παρόδιου νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης. Εντύπωση προκάλεσε το χρυσό στεφάνι με το οποίο είχε ταφεί
Η Θεσσαλονίκη μόλις είχε δημιουργηθεί από τον συνοικισμό των πολισμάτων που είχε κάνει ο Κάσσανδρος (316 π.Χ.), το χρυσάφι από τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου έρρεε στους δρόμους της και η νεαρή κοπέλα στάλθηκε στον άλλο κόσμο με χρυσό στεφάνι ελιάς στα μαλλιά της, χρυσά σκουλαρίκια και καθρέφτες για να καλλωπίζεται στον Αδη, αν και πολυτιμότερη για εμάς αναδεικνύεται η επιγραφή με τα στοιχεία της που άφησαν οι συγγενείς της και μας παραδίδει το όνομά της: Ανθηδόνα (Μέλισσα).Την ανακοίνωση των στοιχείων θα κάνει την προσεχή Πέμπτη η προϊσταμένη της 16ης Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Βασιλική Μισαηλίδου-Δεσποτίδου στην 26η επιστημονική συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Ο τάφος της νεαρής Μακεδόνισσας εντοπίστηκε μεταξύ 200 άλλων τάφων -το πρώτο αναμφισβήτητο ληξιαρχείο Θεσσαλονικέων πολιτών- του παρόδιου νεκροταφείου που αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης και στα βόρεια της αρχαίας οδού που ξεκινούσε από την Πύλη του Βαρδαρίου με κατεύθυνση προς τα δυτικά, προς την ύπαιθρο χώρα.
Οι τάφοι ήταν απλοί λακκοειδείς με ή χωρίς κάλυψη, κτιστοί κιβωτιόσχημοι ή κεραμοσκεπείς και τους νεκρούς συνόδευαν προσωπικά αντικείμενα και προσφορές των οικείων τους (νομίσματα, αγγεία, λυχνάρια, κοσμήματα, ειδώλια, εργαλεία κ.ά.). Κάποια ταυτοποιούν την επαγγελματική δραστηριότητα του νεκρού όσο ήταν εν ζωή.
Η Ανθηδόνα με το χρυσό στεφάνι
Οστέινα μελανοδοχεία με τις γραφίδες παραπέμπουν σε γραφείς ή γραμματείς, στιλαγγίδες (είδος εργαλείου με το οποίο καθάριζαν το λίπος από τα σώματα των αθλητών) παραπέμπουν σε κάποια σχέση με τον αθλητισμό κτλ.
Σύμφωνα με την κυρία Μισαηλίδου, πολύτιμες είναι συνολικά οι μαρτυρίες για τη ζωή της αρχαίας πόλης και των κατοίκων της που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές και σε άλλους σταθμούς του Μετρό, όπως στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας και στον σταθμό της Αγίας Σοφίας.
Ειδικότερα, στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας αποκαλύφθηκε τμήμα ενός οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος που χρονολογείται από τις αρχές του 4ου έως τις αρχές του 3ου αι. π.Χ.
Συγκεκριμένα, «δύο μεγάλοι διασταυρούμενοι δρόμοι δημιουργούν οικοδομικές νησίδες στις οποίες αναπτύσσονται μεγάλα κτίρια, κατοικίες με ευρύχωρα δωμάτια, λιθόστρωτες αυλές, θυραία ανοίγματα και υπόστυλους χώρους. Δύο κεραμικοί κλίβανοι, πλήθος άλλων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, όπως λιθόστρωτες επιφάνειες, κτιστές κατασκευές, απορριμματικοί λάκκοι, καθώς και σημαντικός αριθμός κινητών ευρημάτων, όπως αλιευτικά και υφαντικά βάρη αλλά κυρίως μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων οστρέων για την παραγωγή πορφύρας, υποδεικνύουν τις δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού, συγκεκριμένα την παραγωγή της πολύτιμης πορφυρής βαφής για το βάψιμο των υφασμάτων».
Τέλος, στον σταθμό Αγίας Σοφίας αποκαλύφθηκε τμήμα του πολεοδομικού ιστού της αρχαίας πόλης. Συγκεκριμένα, κάτω από τον μαρμαρόστρωτο δρόμο βρέθηκαν τα επάλληλα οδοστρώματα ενός δρόμου τον οποίο χρησιμοποιούσαν ακόμα και οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης μετά την ίδρυσή της από τον βασιλιά Κάσσανδρο, αποδεικνύοντας ολοφάνερα τη συνέχεια της πόλης και τη μεγάλη της έκταση ήδη από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της.
