Δεν περνά από τη Χρυσή Πύλη
Της Αγγελικής Κώττη
Ενα ελάχιστο τμήμα από το ένδοξο παρελθόν της Θεσσαλονίκης έχουν αποκαλύψει οι ανασκαφές που γίνονται για το Μετρό. Ητοι, δύο νεκροταφεία, το ανατολικό (στο Σιντριβάνι) και το δυτικό (στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό), μερικούς τάφους μουσουλμάνων (στο Αλκαζάρ), συμπαγή πηλό, που προδιαθέτει για την ύπαρξη κλιβάνων (στον σταθμό Δημοκρατίας) και νεότερους τοίχους σε διάφορες οδούς.
Ομως, ο θησαυρός κάθε άλλο παρά από άνθρακες αποτελείται. Οι «συναντήσεις» του μετροπόντικα είναι προδιαγεγραμμένες. Πριν ξεκινήσουν οι ανασκαφές, η αρχαιολόγος Εύα Γιατρουδάκη, που είναι και η συντονίστρια, έκανε για λογαριασμό τής «Αττικό Μετρό» μελέτη που στηρίζεται σε 278 παλαιότερες ανασκαφές, στην οποία παρουσιάζεται το τι είναι πιθανό να βρεθεί και πού.
Ηδη, με βάση αυτή τη μελέτη, μετακινήθηκε ο Σταθμός Δημοκρατίας, καθώς στον χώρο όπου επρόκειτο να κατασκευαστεί, τοποθετείται η Χρυσή Πύλη της Αρχαίας Θεσσαλονίκης. Στο ίδιο σημείο βρισκόταν λίγο αργότερα και το θρησκευτικό κέντρο της πόλης, το Σεραπείον (μεταξύ των οδών Καραολή και Δημητρίου, Σβορώνου και Πτολεμαίων).
Στη διασταύρωση της οδού Βενιζέλου με την Εγνατία βρίσκεται η ανεξερεύνητη αρχαία αγορά της πόλης. Στον σταθμό Αγίας Σοφίας έχουν εντοπιστεί οικίες και κτίρια από την Ελληνιστική έως τη Βυζαντινή Εποχή με ψηφιδωτά δάπεδα, τοιχογραφίες, μαρμαροθετήματα, δεξαμενές και κινστέρνες, φρέατα, αγωγοί, λουτρά και θέρμες, δύο νυμφαία, τάφοι, εργαστήρια και αποθήκες, οδοί πλακοστρωμένες, κατάλοιπα βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών και το Επισκοπικό Μέγαρο της πόλης.
Τμήμα της ρωμαϊκής Βία Ρέτζια αναμένεται να βρεθεί στη διασταύρωση της οδού Μενελάου με την Εγνατία.
Ο κ. Χρήστος Βαλσαμάκης από την «Αττικό Μετρό», που μαζί με τους κ. Κυριάκο Κούτσα και Θεόδωρο Μπαντή παραβρέθηκε προχθές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αναφέρει πως οι «επικίνδυνοι» από αρχαιολογική άποψη σταθμοί είναι οι: Δημοκρατίας, Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας, Συντριβανίου και, σε μικρότερη κλίμακα, ο σταθμός Πανεπιστημίου. Το ΚΑΣ, παρουσία της προϊσταμένης της ΙΣΤ ΕΠΚΑ, Λίλιαν Αχειλαρά, ενέκρινε την κατασκευή διαφραγματικών τοίχων αντί πασσαλοπήξεων για την κατασκευή των σταθμών (βάθος 35 μέτρων). Ενέκρινε επίσης τη διάλυση τάφου που βρέθηκε στο Σιντριβάνι με μόνο περιεχόμενο μια νεκροκεφαλή και ξεκαθάρισε ότι θα εξετάζει πλέον όλα τα ευρήματα του μετρό.
