Για τις αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου
Αυγή, 09.03.2013
Του Π. Κρημνιώτη
Από τον ακαδημαϊκό, καθηγητή Μιχάλη Τιβέριο, λάβαμε την παρακάτω επιστολή σχετικά με άρθρο του Στάθη Γκότση για τις αρχαιότητες που ήρθαν στο φως στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης.
Κύριε Διευθυντά,
Επειδή στο κυριακάτικο φύλλο (03.03.2013) της έγκριτης εφημερίδας σας ο κύριος Στάθης Γκότσης, ιστορικός, σε εκτενές άρθρο του σχετικό με τις αρχαιότητες που ήρθαν στο φως κατά τις εργασίες κατασκευής του σταθμού του Μετρό Θεσσαλονίκης στην οδό Βενιζέλου, αναφέρεται στο πρόσωπό μου με ανακριβείς συλλογισμούς, θα ήθελα τηλεγραφικώς -σεβόμενος τον πολύτιμο χώρο σας- να σας εκθέσω σχετικές διευκρινίσεις με την παράκληση να δημοσιευθούν σε ένα προσεχές φύλλο σας.
1. Οι απόψεις που διατυπώνονται σε παλιότερο κείμενό μου, που παραθέτει ο κ. Γκότσης, για τη συντριπτική πλειονότητα των αρχαιολόγων που εργάζονται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία εξακολουθούν να ισχύουν στο ακέραιο. Από πού συνάγει ο κ. Γκότσης περί του αντιθέτου; Μήπως από το ότι επεσήμανα λάθη που έγιναν κατά την κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης, όπως π.χ. είναι η αδιαμαρτύρητη αποδοχή κατασκευής σταθμών, τόσο στην οδό Αγ. Σοφίας, όσο και στην οδό Βενιζέλου, σε δύο θέσεις που δεν απέχουν ούτε 400 μ.; Άλλο το ένα, άλλο το άλλο.
2. Εξακολουθώ να πρεσβεύω την αναγκαιότητα των ειδικεύσεων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Ο ρόλος μου ως συμβούλου της Αττικό Μετρό Α.Ε. (μιας κρατικής εταιρείας και όχι εταιρείας εργολάβων, όπως είχε γράψει μαζί με άλλες ανακρίβειες σε παλιότερο φύλλο της εφημερίδας σας [20.01.2013] η κ. Ελένη Σωτηρίου) δεν έχει καμία σχέση με την επιστημονική παρακολούθηση της ανασκαφής, για την οποία αποκλειστικά υπεύθυνες είναι η 9η και η 16η Εφορείες Αρχαιοτήτων. Εγώ στην προφορική μου εισήγηση προς το ΚΑΣ ανέφερα μόνο ότι οι αρχαιότητες που έχουν βρεθεί στην οδό Βενιζέλου είναι σημαντικές για την ιστορία της πόλης. (Ας διαβάσει ο κ. Γκότσης προσεκτικότερα και την εισήγηση της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων).
Ωστόσο, επειδή οι υπεύθυνοι της Αττικό Μετρό Α.Ε. με έπεισαν (η Αττικό Μετρό Α.Ε., όσο γνωρίζω, δεν αρνήθηκε να δώσει τα τεχνικά στοιχεία του έργου σε κανέναν αρμόδιο φορέα που τα ζήτησε επίσημα) ότι στη συγκεκριμένη θέση είναι αδύνατη η συνολική συνύπαρξή τους με τον υπό κατασκευή σταθμό, εισηγήθηκα τη μεταφορά τους σε άλλο σημείο της πόλης. (Και ως γνωστόν μια τέτοια απόφαση πήρε ομόφωνα και το ΚΑΣ). Η μεταφορά αρχαιοτήτων είναι επιτρεπτή όταν αυτές αποκαλύπτονται σε θέσεις όπου πρόκειται να κατασκευαστούν κοινωφελή έργα. Υπενθυμίζω π.χ. τις σημαντικές και εξαιρετικά μεγάλες σε μέγεθος αρχαιότητες που μεταφέρθηκαν, υπό την εποπτεία της UNESCO, χιλιόμετρα μακριά από τη θέση ανεύρεσής τους όταν κατασκευαζόταν το φράγμα στο Ασουάν της Αιγύπτου, τον βωμό Ara Pacis στη Ρώμη, που μεταφέρθηκε περίπου 300 μ. μακριά από την αρχική του θέση (εδώ μάλιστα και για λόγους ανάδειξης του μνημείου) ή τις αρχαιότητες (τμήματα νεκροταφείου, δρόμου, ένα χυτήριο, ένα λουτρό και άλλα) που βρέθηκαν στην πλατεία Συντάγματος κατά την κατασκευή του σταθμού του μετρό και μεταφέρθηκαν στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Και ο κατάλογος αυτός δεν έχει τέλος.
3. Ασφαλώς δεν θα συνειδητοποίησε ο κ. Γκότσης ότι την κατεδάφιση μέρους του θαλάσσιου τείχους της Θεσσαλονίκης, αν είχαμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα αυτό το πρόβλημα, θα την επέβαλλε, πάνω απ’ όλα, η προστασία της υγείας των κατοίκων της πόλης. Γιατί η υγεία, όλοι συμφωνούμε, είναι το πολυτιμότερο αγαθό κάθε ανθρώπου.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση,
Μιχάλης Τιβέριος
