Για να τελειώνουμε: Φταίω εγώ για το μετρό…
Voria.gr, 15.12.2013
Του Τάσου Τασιούλα
Η Θεσσαλονίκη εγκλωβίστηκε στους ρυθμούς ενός έργου το οποίο αν και όταν ολοκληρωθεί θα είναι παρωχημένο και θα αποτελέσει περισσότερο βιτρίνα, παρά μια ουσιαστική βελτίωση στην καθημερινότητά μας. Γράφει ο Τάσος Τασιούλας
Θεωρώ τη συζήτηση που γίνεται στη Θεσσαλονίκη για το μεγαλύτερο και ίσως πιο ταλαιπωρημένο έργο υποδομής, το μετρό, εντελώς υποκριτική και παραπλανητική. Πρόκειται για το έργο με τη μεγαλύτερη κοινωνική συμφωνία, που ακόμη παίζεται αν θα το δούμε την επόμενη πενταετία να λειτουργεί. Κι όσο αναζητούμε ευθύνες για τις συνεχείς καθυστερήσεις, τόσο θα απομακρυνόμαστε από το στόχο της ολοκλήρωσης το συντομότερο δυνατό (σκοπίμως αποφεύγω τα ανακοινωμένα χρονοδιαγράμματα).
Όσοι ασχολήθηκαν και ασχολούνται με το μετρό της Θεσσαλονίκης είναι υπεύθυνοι για τον εγκλωβισμό της πόλης στους ρυθμούς ενός έργου το οποίο αν και όταν ολοκληρωθεί θα είναι παρωχημένο και θα αποτελέσει περισσότερο βιτρίνα, παρά μια ουσιαστική βελτίωση στην καθημερινότητά μας.
Όλοι, αρμόδιοι και μη, αποφεύγουν να το ομολογήσουν. Επειδή μια τέτοια ομολογία αποτυχίας στο σχεδιασμό, στην οργάνωση, στους ρυθμούς υλοποίησης, στη μελέτη και στη χρηματοδότηση (όλα αυτά ανατρέπονται κάθε τρεις και λίγο) θα σήμαινε πολιτικό κόστος, σύγκρουση με το θυμικό των Θεσσαλονικιών και ανάληψη των διαχρονικών ευθυνών για την πορεία του έργου.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται εδώ και χρόνια κατά πόσο αυτή η «δέσμευση» στην κατασκευή του μετρό έχει κάποια αντιστοίχηση με τις πραγματικές ανάγκες της πόλης. Η κουβέντα δεν ανοίγει, επειδή πλέον δημιουργήθηκαν τετελεσμένα και κατάντησε (περί κατάντιας πρόκειται) η απόκτηση μετρό για τη Θεσσαλονίκη να αποτελεί ζήτημα τιμής για την πόλη, αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για τη λειτουργία της.
Κι όλα αυτά προκύπτουν από το γεγονός ότι το μετρό έχει καθυστερήσει υπερβολικά να μπει στη ζωή μας. Τουλάχιστον μια δεκαετία μετρούν οι πραγματικές καθυστερήσεις, διότι αν θυμηθούμε την «τρύπα του Κούβελα» θα πάμε πολύ πίσω και πολλοί από εμάς μπορεί να έχουμε αποκτήσει στο πέρασμα των χρόνων γεροντική άνοια.
Η κοινή γνώμη το μόνο που αντιλαμβάνεται σχετικά με το μετρό είναι ότι πρόκειται για ένα αναγκαίο έργο υποδομής (την έπεισαν γι’ αυτό πολλοί… οραματιστές του μέλλοντος της Θεσσαλονίκης), το οποίο καθυστερεί λόγω της ανικανότητας όσων αναλαμβάνουν την υλοποίησή του και την τύχη του. Πλέον όποιος μιλάει γι’ αυτό, ό,τι κι αν λέει, στιγματίζεται.
Είμαι βέβαιος πως αν σήμερα αναλάμβανε κάποιος να κατασκευάσει τραμ στην πόλη και το αντιμετώπιζε με σοβαρότητα θα είχαμε νωρίτερα μέσο σταθερής τροχιάς και μάλιστα φτηνότερο κι από μια σήραγγα δυο χιλιομέτρων του μετρό. Πολλοί επιχείρησαν να το εξηγήσουν στον κόσμο, αλλά έβρισκαν απέναντί τους το λαϊκισμό της σύγκρισης της Θεσσαλονίκης με την Αθήνα. Το σύνδρομο του δεύτερου, που κουβαλάει η πόλη, το σύνδρομο της συμπρωτεύουσας. Μιζέρια: Γιατί η Αθήνα κι όχι κι εμείς;
Με όσα αναφέρω δε θέλω να ξανανοίξει μια κουβέντα του τύπου «μετρό ή τραμ». Αυτό το λύσαμε: και μετρό και τραμ. Για τους πιο απαισιόδοξους: ούτε μετρό, ούτε τραμ. Θέλω να επισημάνω τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης από τους προαναφερθέντες… οραματιστές και την ατολμία όσων έπρεπε να πάρουν θέση με βάση τις πραγματικές ανάγκες της πόλης και να συγκρουστούν με όλους εκείνους που μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Εύχομαι να ολοκληρωθεί το συντομότερο το μετρό. Δεν αντέχω την κουβέντα για το ποιος ευθύνεται για τις καθυστερήσεις. Όλοι γνωρίζουν ότι η Θεσσαλονίκη έχει στη βάση της αρχαιότητες. Χιλιάδες χρόνια ιστορίας καταπλακώθηκαν από τους επίγονους, αλλά όταν σηκώσεις το χαλί, η ιστορία είναι εκεί για να σε… εκδικηθεί. Για να σου θυμίσει, για να σε κάνει να νιώσεις δέος. Δεν είναι μόνο τα σπουδαία ευρήματα στο σταθμό Βενιζέλου. Όποιος ενδιαφερθεί για το ανασκαφικό έργο στη διαδρομή του μετρό θα μείνει άναυδος από τη δουλειά των αρχαιολόγων. Και πιθανώς να έχουμε επαναλήψεις του σίριαλ της Βενιζέλου όσο το έργο προχωράει. Όλοι το γνώριζαν.
Όλοι γνώριζαν ότι ένα μεγάλο μέρος της Θεσσαλονίκης είναι χτισμένο πάνω σε ιστορικές επιχωματώσεις. Σαθρά εδάφη, που για να φιλοξενήσουν τις σήραγγες του μετρό απαιτούν δαπανηρές και χρονοβόρες λύσεις.
Είναι εξαιρετικά υποκριτικό να κατηγορούν ο ένας τον άλλο οι αρμόδιοι ή εμπλεκόμενοι στην υπόθεση για τις καθυστερήσεις. Είναι δεδομένες. Κάποιοι ίσως να επιδεινώνουν την κατάσταση με τη στάση τους. Επιχειρήματα υπάρχουν από όλες τις πλευρές. Η ουσία όμως παραμένει η ίδια. Το μετρό καθυστέρησε τρομερά και θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο. Ο κόσμος δεν πρέπει να πιστεύει (εγώ πάντως δεν πιστεύω πια κανέναν) κανένα «οριστικό» χρονοδιάγραμμα. Μόνο να περιμένει να ολοκληρωθεί το έργο (αυτό μπορώ να το πιστέψω, διότι μια σοβαρή εταιρία ασχολείται με την επίβλεψή του) και να το χαρεί όταν το αποκτήσει η πόλη.
Αν θα είναι χρήσιμο τελικά ή όχι κι αν άξιζε τα απίστευτα ποσά που δαπανήθηκαν, θα έχουμε καιρό να το κρίνουμε. Προς το παρόν το καλύτερο νομίζω πως θα ήταν να κλείσουμε αυτιά και μάτια και να περιμένουμε να μας φωνάξουν στα εγκαίνια (αν δεν πάμε ως συνταξιούχοι…). Δυστυχώς, δε μετρώ τα λόγια κανενός πια. Περιμένω έργα και μόνο έργα. Λόγω επαγγέλματος θα συνεχίσω να αναπαράγω (χάριν της ενημέρωσης του κόσμου) τις δηλώσεις όλων αυτών που έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες για το μετρό, όπως και τη γκρίνια του κόσμου, τα προβλήματα και τις ελπίδες του, την πορεία και τη σταδιακή ολοκλήρωσή του.
Θα ήθελα όμως μια δημοτική αρχή, έναν υπουργό, κάποιον αρμόδιο να αναλάβει μια σοβαρή πρωτοβουλία, αντί να κατηγορεί ο ένας τον άλλο, και να πει ξεκάθαρα στους πολίτες ότι το μετρό ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς. Ναι στην πίεση για να γίνει ταχύτερα, ναι στις επεκτάσεις, ώστε να ολοκληρωθούν σχεδόν ταυτόχρονα με τη βασική (ελλιπή) γραμμή.
Όμως να υιοθετηθεί και ο σχεδιασμός για το τραμ, που είναι φτηνότερο και δεν απαιτεί τόσο δύσκολο κατασκευαστικό έργο. Στο φινάλε θα μπορούν τουλάχιστον να μας χρυσώσουν το χάπι με ένα νέο μέσο σταθερής τροχιάς, που είναι φιλικό προς το περιβάλλον και θα μπορέσει να εξυπηρετήσει σημαντικό μέρος των μετακινήσεων των πολιτών (ακόμη και στις λεγόμενες συμπληρωματικές γραμμές του μετρό). Θα σταματήσει και η γκρίνια και θα μπορέσουν απερίσπαστοι να προχωρήσουν το μετρό χωρίς να χρειάζεται να κατηγορούν ο ένας τον άλλο και να εισπράττουν «τσουβαλιασμένοι» το ανάθεμα των Θεσσαλονικιών. Φαντάζομαι ότι μεταξύ άλλων θα ήθελαν να φανούν χρήσιμοι στην πόλη τους…
