Αρχαιολάτρες ή μετρολάγνοι;
Μακεδονία, 25.02.2013
Του Νίκου Ηλιάδη
Η περίπτωση του σταθμού του μετρό στη Βενιζέλου δεν είναι η πρώτη φορά που η κατασκευή ενός μεγάλου έργου απειλεί να διχάσει τη Θεσσαλονίκη.
Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι προστριβές τις οποίες προκάλεσε έως τώρα αυτό καθαυτό το έργο. Το μετρό κουβαλά υπερτριακονταετή ιστορία διαφωνιών και διενέξεων, είτε αυτές αφορούσαν τεχνικής φύσεως θέματα είτε τον τρόπο κατασκευής του, είτε χρηματοδοτικά μοντέλα.
Και στην περίπτωση της Βενιζέλου, όπως και σε άλλα αντίστοιχου βεληνεκούς και σπουδαιότητας έργα για τη Θεσσαλονίκη, αναφύεται το ίδιο εκβιαστικό δίλημμα: «να γίνει όπως όπως το έργο, το ταχύτερο και με το μικρότερο δυνατό κόστος εν ονόματι των επειγουσών αναγκών της πόλης ή να συνεχίσουμε να το ψειρίζουμε επιβαρύνοντάς το οικονομικά, χρονικά, επισείοντας ακόμη και τον κίνδυνο της ματαίωσης;».
Μπροστά σε αυτό το δίλημμα βρέθηκε πολλές φορές η Θεσσαλονίκη και οι φορείς της, και οι απαντήσεις που τελικώς δόθηκαν δεν ήταν οι ευτυχέστερες. Θυμίζω μόνο δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
• Η πρώτη αφορά την περιφερειακή οδό, αρχικά στον καβγά για την αναγκαιότητα του έργου και εν συνεχεία για τον τρόπο κατασκευής του. Η αναγκαιότητα αμφισβητήθηκε από ελάχιστους, εν αντιθέσει με την κατασκευαστική λύση που τελικώς επελέγη, η οποία εκτός του ότι στέρησε την πόλη από μερικές χιλιάδες δέντρα, την απέκοψε πλήρως από τον μοναδικό πνεύμονα πρασίνου που διαθέτει. Λίγο καιρό μετά, όσοι επέμεναν και επέβαλαν -επί ποινή ματαίωσης- την επιλεγείσα λύση, βλέποντας την «άλλη λογική» κατασκευής της περιφερειακής Υμηττού αντελήφθησαν ότι έκαναν λάθος, το οποίο όμως ποτέ δεν αναγνώρισαν.
• Η δεύτερη περίπτωση αφορά στην υποθαλάσσια. Οι αρχικές διαφωνίες ως προς την αναγκαιότητα του έργου μετεξελίχθηκαν σε εμφυλιοπολεμική σύρραξη όταν έγινε γνωστή η τελική μορφή του. Το αποτέλεσμα είναι πλέον γνωστό: 71 εκατ. ευρώ καλείται να καταβάλει το ελληνικό δημόσιο ως αποζημίωση στον ανάδοχο, χωρίς να έχει πέσει ούτε ένα κυβικό μέτρο μπετόν.
Τα μεγάλα έργα γεννούν και μεγάλα διλήμματα, τα οποία όταν προβάλλονται στον ίδιο πολεοδομικό καμβά είναι πάνω κάτω παρόμοια και επαναλαμβανόμενα. Συνεπώς, το θέμα είναι πώς τίθενται -και κυρίως- πώς απαντώνται. Περιφερειακή και υποθαλάσσια απέδειξαν ότι ένα κατά τα άλλα απολύτως αναμενόμενο δίλημμα ετέθη με λάθος τρόπο, εξόχως εκβιαστικό και απαντήθηκε κατά τρόπο τραγικό. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να μην επαναληφθεί το ίδιο σφάλμα και στο θέμα που προέκυψε με τον σταθμό της Βενιζέλου. Η έως τώρα στάση της «Αττικό Μετρό» καθώς και του γενικού γραμματέα Δημοσίων Έργων δεν βοηθούν καθώς προσδίδουν εκβιαστικό χαρακτήρα σε ένα καθ' όλα υπαρκτό δίλημμα. Στο διάλογο, ο οποίος έχει αναπτυχθεί έως τώρα, έχουν διατυπωθεί πολλά και σοβαρά επιχειρήματα εκατέρωθεν. Άρα εκείνο που θα μετρήσει είναι από ποιους και -κυρίως- με ποια κριτήρια θα ληφθεί η τελική απόφαση. Η λύση είναι προφανής, αρκεί να διδαχθούμε από το ναυάγιο της υποθαλάσσιας και το έκτρωμα της περιφερειακής.
