Πράσινο φως για την αποχώρηση του εργολάβου
Μακεδονία, 02.12.2014
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Από τη βούληση της αναδόχου κοινοπραξίας εξαρτάται πλέον η εξέλιξη του έργου του μετρό Θεσσαλονίκης, καθώς το διαιτητικό δικαστήριο έκρινε ότι η Αττικό Μετρό ΑΕ παρέτεινε μονομερώς το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2016 και ότι ο εργολάβος μπορεί να αποχωρήσει από το έργο χωρίς να έχει επιπτώσεις.
Η απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου, που αφορούσε το χρονοδιάγραμμα του έργου, κατατέθηκε χθες στο Βιβλίο Διαιτησιών του Πρωτοδικείου Αθηνών, ανάβοντας πράσινο φως για την αποχώρηση του εργολάβου, τη διακοπή του έργου και την είσοδό του σε νέες περιπέτειες, σίγουρα επιζήμιες για το δημόσιο. Η κοινοπραξία AIASA (ΑΕΓΕΚ- Impregilo – Ansaldo – Seli – Ansaldobreda) είχε επικαλεστεί διάταξη νόμου, σύμφωνα με την οποία ο ανάδοχος του έργου μπορεί να διαλύσει τη σύμβαση χωρίς να χάσει τις εγγυητικές επιστολές αφού περάσουν δύο χρόνια από την ημερομηνία της οριακής προθεσμίας των εργασιών, τα οποία συμπληρώνονται σήμερα 2 Δεκεμβρίου. Η Αττικό Μετρό ΑΕ είχε δώσει το 2012 παράταση εργασιών για τέσσερα χρόνια μετά τη συμβατική λήξη, δηλαδή μέχρι το τέλος Νοεμβρίου του 2016. Ο ανάδοχος, που δεν αναγνώρισε αυτή την παράταση, δικαιώθηκε.
Το διαιτητικό δικαστήριο συγκροτήθηκε από την Αϊρίν-Έβελυν-Μικέλα Μαίρη Σαρπ, αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως επιδιαιτητή, τον Κωνσταντίνο Ρόβλια, δικηγόρο, ως διαιτητή, και τον Θωμά Παπαευαγγέλου, επίτιμο σύμβουλο Επικρατείας, ως διαιτητή.
ΖΗΜΙΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
Το δημόσιο, έπειτα απ’ αυτή την εξέλιξη, θα πρέπει να επιβαρυνθεί με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να κατασκευαστεί το υπόλοιπο του έργου. Η ανάδοχος κοινοπραξία, έχοντας πλέον το πάνω χέρι, μπορεί να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση με το δημόσιο για να συνεχίσει το έργο, κοστολογώντας τις εργασίες ακόμη και με διπλάσια χρήματα απ’ αυτά που είχαν προϋπολογιστεί στην αρχική σύμβαση του έργου. Ενδεχομένως όμως η κοινοπραξία να ζητήσει διάλυση της σύμβασης. Σ’ αυτή την περίπτωση, αφού κλείσει -όπως έχει υποχρέωση- τα ανοιχτά τεχνικά μέτωπα, μπορεί να αποχωρήσει από το έργο και να συνεχίσει τον δικαστικό αγώνα διεκδικώντας την ικανοποίηση των οικονομικών απαιτήσεών της. Αν συμβεί αυτό, η Αττικό Μετρό ΑΕ θα είναι αναγκασμένη να δημοπρατήσει το υπόλοιπο του έργου. Δεν αποκλείεται πάντως στον νέο διαγωνισμό να λάβει μέρος και πάλι η σημερινή ανάδοχος, έχοντας μάλιστα απόλυτο πλεονέκτημα έναντι άλλων εταιρειών που θα διεκδικήσουν το έργο. Και σ’ αυτή την περίπτωση το δημόσιο θα επιβαρυνθεί με εκατοντάδες εκατομύρια ευρώ, καθώς η δημοπράτηση θα γίνει προφανώς με νέες τιμές.
Εκτός της οικονομικής επιβάρυνσης, η δημοπράτηση του υπόλοιπου του έργου θα σημάνει καθυστέρηση μερικών μηνών μέχρι δύο και πλέον ετών. Θα πρέπει πρώτα να γίνουν επιμετρήσεις όλων των εργασιών που έγιναν στο έργο, να συσταθεί επιτροπή για την οριστική παραλαβή του έργου που έγινε μέχρι σήμερα, να γίνει ο προϋπολογισμός του νέου, υπό δημοπράτηση έργου, να βρεθούν πόροι για την εκτέλεσή του και να δημοπρατηθεί. Έπειτα απ’ αυτή τη διαδικασία, είναι πιθανό να κατατεθούν ενστάσεις από συμμετέχουσες τεχνικές εταιρείες, οπότε θα μεσολαβήσει το Ελεγκτικό Συνέδριο και ενδεχομένως η αντιπαράθεση να φθάσει και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Άλλη μία συνέπεια της επαναδημοπράτησης του έργου, σύμφωνα με μηχανικούς, θα είναι και η ανάγκη εκπόνησης νέων μελετών σε υπάρχοντα καθώς και σε νέα τμήματα, καθώς, εξαιτίας της μεθόδου που ακολουθεί το έργο (μελετοκατασκευή), σε διάφορα σημεία δεν υπάρχει μελετητική ωριμότητα.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΜΟΙΡΟΙ ΕΥΘΥΝΩΝ ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
Η «Μ» με σειρά δημοσιευμάτων τα τελευταία χρόνια έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τις καθυστερήσεις στο έργο και για το ενδεχόμενο διακοπής του και καλούσε τους εμπλεκόμενους να αναζητήσουν λύσεις με συναίνεση και όχι με στείρες αντιπαραθέσεις. Οι εμπλεκόμενοι φορείς, που δεν προσπάθησαν να βγει το έργο από το τέλμα στο οποίο είχε περιέλθει, θεωρούνται συνυπεύθυνοι για το σημερινό αποτέλεσμα, που είναι δυσμενές για το έργο, για την πόλη και για τους κατοίκους. Οι φορείς της Θεσσαλονίκης (όπως έγραφε μόλις στο προχθεσινό φύλλο της η «Μ») σε πολλές περιπτώσεις επέλεξαν να βρεθούν απέναντι στο έργο, ασκώντας έντονη κριτική για τις καθυστερήσεις και κάνοντας μέχρι και προσφυγές στη δικαιοσύνη, χωρίς να προτείνουν λύση. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης μόλις πριν από μερικές μέρες συμφώνησε με τον πρόεδρο της Αττικό Μετρό Χρήστο Τσίτουρα να καταθέσουν κοινή πρόταση για την αρχιτεκτονική του σταθμού Βενιζέλου και εντός του Δεκεμβρίου να ακολουθήσει συνάντηση για το ζήτημα της διαχείρισης των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν. Μέχρι πρότινος ο ίδιος επέμενε στις προσφυγές στο ΣτΕ αρνούμενος να δεχτεί λύση απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου. Από τη μεριά της η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας φάνηκε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απούσα από τις εξελίξεις στην πορεία κατασκευής του έργου, ενώ η πρόσφατη παρέμβαση του περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα εκτιμάται ότι δεν συμβάλλει στην πρόοδο του έργου.
ΤΙ ΜΕΛΛΕΙ ΓΕΝΕΣΘΑΙ
Οι διεκδικήσεις της αναδόχου κοινοπραξίας δεν σταματούν στη χθεσινή απόφαση. Η AIASA έχει καταθέσει συνολικά 77 ενστάσεις, εκ των οποίων οι 56 οδηγήθηκαν στο διαιτητικό δικαστήριο και εξετάζονται ομαδοποιημένα σε έξι ενότητες. Οι επιπλέον οικονομικές απαιτήσεις ανέρχονται σε 560 εκατ. ευρώ, δηλαδή στο 60% του προϋπολογισμού του έργου (1.052 δισ. ευρώ), και συγκεκριμένα: 215 εκατ. για αποζημίωση λόγω επέκτασης του χρονοδιαγράμματος (η οποία κρίθηκε μονομερής), 300 εκατ. για αλλαγές του τεχνικού αντικειμένου και περίπου 50 εκατ. ευρώ για θέματα ερμηνείας του νόμου. Η απόφαση για την αποζημίωση των 215 εκατ. ευρώ αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το τέλος του μήνα.
Η διοίκηση της Αττικό Μετρό έχει δηλώσει ότι σε περίπτωση αποχώρησης της κοινοπραξίας από το έργο η επόμενη κίνηση θα είναι η δημοπράτηση του υπόλοιπου έργου και ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να κάνει απευθείας διαπραγμάτευση με τον εργολάβο. Επιθυμία πάντως της Αττικό Μετρό είναι να παραμείνει ο εργολάβος στο έργο και οι οικονομικές διαφορές να λυθούν στη διαιτησία.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Πάρις Μπίλιας εκτιμά ότι «πρέπει να καθίσει ο ανάδοχος με τον κύριο του έργου, να δουν ποια είναι τα προβλήματα του έργου, να δοθεί μια λύση, και από κει και πέρα μπορεί ο ανάδοχος να προχωρήσει την κατασκευή χωρίς τα προβλήματα. Για παράδειγμα, να αποφασιστεί τι θα γίνει με τη Βενιζέλου, τι θα γίνει με τη Βούλγαρη και να οριστεί ένα νέο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα». Ο κ. Μπίλιας υποστηρίζει ότι το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα δημόσια έργα δίνει τη δυνατότητα να βρεθεί λύση, «αρκεί να πρυτανεύσει η λογική».
