Νομικό θρίλερ και ξανά σε τέλμα το μετρό της Θεσσαλονίκης
Το Βήμα, 04.12.2014
Του Αχιλλέα Χεκίμογλου
«Πόκερ» με την πλάτη στον τοίχο για κοινοπραξία και Αττικό Μετρό
Είναι πολύ πιθανόν ο εργολάβος να καταθέσει αίτηση διάλυσης της σύμβασης [Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ/PIXEL/ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΥΣΗΣ]
Με μία δύσκολη παρτίδα «πόκερ» για έμπειρους παίκτες αρχίζει να μοιάζει το πολύπαθο έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης μετά τη δικαίωση της κοινοπραξίας στο διαιτητικό δικαστήριο σε αξίωσή της για το χρονοδιάγραμμα του έργου, που φέρνει σε δύσκολη θέση την Αττικό Μετρό και ενδεχομένως ανοίγει τον δρόμο για την καταβολή αποζημιώσεων.
Στόχος της κατασκευάστριας κοινοπραξίας ΑΕΓΕΚ – Impregilo – Ansaldo – Seli – Ansaldobreda είναι να δημιουργήσει νομικό δεδικασμένο, που θα υποχρεώσει την Αττικό Μετρό να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ούτως ώστε να διαστασιολογηθεί εκ νέου το έργο, προκειμένου να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί.
Η Αττικό Μετρό αρνείται οποιαδήποτε διαπραγμάτευση και παραπέμπει στις αποφάσεις της Διαιτησίας, σημειώνοντας, μάλιστα, ότι η διαπραγμάτευση για αλλαγή του τεχνικού αντικειμένου συνεπάγεται απευθείας ανάθεσή του έργου, κάτι που είναι εκτός συζήτησης.
Η νίκη στο δικαστήριο
Πρόκειται για την είσοδο σε ένα νέο κεφάλαιο της πολύπαθης υπόθεσης ενός έργου, που ξεκίνησε να σχεδιάζεται από την εποχή του αείμνηστου γάλλου πολεοδόμου Ερνέστου Εμπράρ πριν από σχεδόν 100 χρόνια και υποτίθεται ότι θα ολοκληρωνόταν και θα λειτουργούσε το 2012.
Το διαιτητικό δικαστήριο δικαίωσε την κοινοπραξία σε αξίωσή της που συνδέεται με την επέκταση του χρονοδιαγράμματος κατά τέσσερα χρόνια, στην οποία προχώρησε αυτοβούλως η Αττικό Μετρό το 2012.
Ο εργολάβος υποστηρίζει ότι, καθώς η κίνηση ήταν μονομερής, δικαιούται με βάση τον νόμο να αποχωρήσει από το έργο και να διαλύσει τη σύμβαση δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της συμβατικής της προθεσμίας (2 Δεκεμβρίου 2012), δηλαδή στις 2 Δεκεμβρίου 2014. Έτσι, με τη δικαίωσή της στην αξίωση της λεγόμενης «οριακής προθεσμίας» δύναται να αποχωρήσει από το έργο χωρίς κατάπτωση των εγγυητικών επιστολών, ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, η κοινοπραξία συσχέτισε τη συγκεκριμένη νομική διαφορά με οικονομική αξίωση η οποία ανέρχεται σε περίπου 215 εκατ. ευρώ. Το διαιτητικό δικαστήριο δεν τοποθετήθηκε επ' αυτής και αναμένεται να το κάνει σύντομα. Έτσι, τυπικά το έργο δεν διαθέτει χρονοδιάγραμμα, λένε στελέχη της κοινοπραξίας και για αυτό τον λόγο δεν μπορούν να εκτελεστούν εργασίες.
Βλέπουν άσκηση πίεσης
Σύμφωνα με στελέχη της Αττικό Μετρό, το θέμα της οριακής προθεσμίας είναι άνευ ουσίας και μπήκε στο τραπέζι τυπικά από τον εργολάβο για την άσκηση πίεσης. «Εμείς λέμε "να συνεχίσετε να δουλεύετε, θα δούμε το χρονοδιάγραμμα και θα σεβαστούμε τις αποφάσεις της διαιτησίας"» σημειώνουν και τονίζουν ότι η Διαιτησία εισήλθε στο έργο όχι για να το σταματήσει, αλλά για να το συνεχίσει με την υπάρχουσα εργολαβία.
Πηγές της Αττικό Μετρό σημειώνουν ότι η αξίωση των 215 εκατ. ευρώ ήρθε αναπάντεχα, είναι υπερβολική και το ποσόν εμπεριέχεται και σε άλλες αξιώσεις του εργολάβου. Μάλιστα, παρατηρούν, από το «πακέτο» διεκδικήσεων της κοινοπραξίας, που ξεπερνά το μισό δισ. ευρώ, μόνον ποσόν όχι μεγαλύτερο από 40 εκατ. έχει ρεαλιστική βάση, ενώ σημειώνουν ότι οι διεκδικήσεις της διαμορφώνονται όχι με βάση τις τιμές δημοπράτησης και την οικονομική προσφορά, αλλά με το σημερινό τιμολόγιο.
Βέβαια, στελέχη από τον κατασκευαστικό κλάδο θεωρούν ότι εάν η Αττικό Μετρό επαναδημοπρατήσει σήμερα το υπόλοιπο έργο, το κόστος θα είναι αισθητά υψηλότερο από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, λόγω της αναπροσαρμογής του συντελεστή αναθεώρησης. Η Αττικό Μετρό δεν έχει απαντήσει για το ζήτημα.
Προς νομικό «θρίλερ»
Σύμφωνα με πηγές κοντά στην υπόθεση, στο επόμενο διάστημα το έργο θα αποκτήσει χαρακτήρα νομικού θρίλερ, καθώς θα κληθούν εμπειρογνώμονες να εξετάσουν ατελείωτες κούτες με έγγραφα, με τα οποία η κάθε πλευρά θα επιχειρήσει να τεκμηριώσει τις θέσεις της, ενώ παράλληλα θα «τρέχει» η εξέταση και δεκάδων ακόμη αξιώσεων που έχει θέσει ο εργολάβος στον διαιτητικό δικαστή, διεκδικώντας εκατοντάδες εκατ. ευρώ.
Η πορεία του έργου πάντως είναι άγνωστη. Στόχος του εργολάβου είναι μία διαπραγμάτευση εφ' όλης της ύλης, η οποία όμως για την Αττικό Μετρό ισούται με απευθείας ανάθεση ενός άλλου έργου, κάτι που απαγορεύεται από το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και αναμένεται να οδηγήσει σε αναστολή πληρωμών από τις Βρυξέλλες.
Βέβαια, υπάρχουν διλήμματα και για τις δύο πλευρές. Η κοινοπραξία νομιμοποιείται να αποχωρήσει από το έργο, αναμένοντας μάλιστα την εκδίκαση των οικονομικών της διεκδικήσεων, αφού το διαιτητικό δικαστήριο θα συνεχιστεί – με ή χωρίς διάλυση της σύμβασης.
Ωστόσο, για τρία από τα πέντε μέλη της θα είναι παράτολμη κίνηση, δεδομένων των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων της ΑΕΓΕΚ και της Seli και της αδυναμίας της Ansaldobreda, που θεωρείται πια ο «μεγάλος ασθενής» της σιδηροδρομικής βιομηχανίας της Ευρώπης.
Από την άλλη, η Αττικό Μετρό μπορεί μετά το «διαζύγιο» να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για τις υπολειπόμενες εργασίες. Όμως ο διαγωνισμός το νωρίτερο που μπορεί να βγει στον «αέρα» υπό άριστες συνθήκες είναι το καλοκαίρι του 2015, ενώ ουδείς μπορεί να εγγυηθεί για τις κατοπινές εξελίξεις σε σχέση με τη συμμετοχή των κατασκευαστικών εταιρειών ή τις συνήθεις χρονοβόρες διαδικασίες (ενστάσεις, αναβολές, κατακύρωση διαγωνισμού, Ελεγκτικό Συνέδριο κτλ.).
Έτσι, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, εάν επιβεβαιωθεί ένα τέτοιο σενάριο, ενδέχεται να προστεθούν έως και δύο χρόνια στον άγνωστο ακόμη ορίζοντα αποπεράτωσης του μετρό.
Πολιτικό ρίσκο για το υπουργείο Υποδομών
Κάτι τέτοιο, συνεχίζουν, συνιστά ρίσκο για τον υπουργό Υποδομών κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος δημοσίως έχει δεσμευτεί για καθαρές λύσεις και κυρίως για τον γενικό γραμματέα Υποδομών κ. Στράτο Σιμόπουλο, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα τις επόμενες ημέρες θα παραιτηθεί για να πολιτευτεί στη Θεσσαλονίκη.
Και οι δύο πλευρές έχουν πολλά να χάσουν από μία διάλυση. Με βάση τον νόμο, η Αττικό Μετρό δεν μπορεί να διαπραγματευτεί νέα σύμβαση. Έτσι, το ενδεχόμενο αδιεξόδου ενδεχομένως να πλησιάζει επικίνδυνα, καθώς η περιχάραξη των δύο μερών ίσως επιβραδύνει τις εξελίξεις. Μάλιστα, η συνέχεια αναμένεται να είναι ακόμη πιο δύσκολη όσο η διαιτησία θα ανοίγει τους φακέλους των αξιώσεων, οι οποίοι, σύμφωνα με πηγές του εργολάβου, έχουν σημαντικότατες πιθανότητες δικαίωσης.
Πάντως, όπως συμφωνούν έμπειροι μηχανικοί από όλες τις πλευρές, άλλο έργο προκηρύχθηκε, άλλο έργο υπήρχε στην προσφορά και άλλο έργο προέκυψε, λόγω της μελετητικής ανωριμότητας. «Κανονικά ένα βατό έργο μετρό, χωρίς πολλά αρχαιολογικά, απαιτεί πέντε-έξι χρόνια μελέτης και άλλα τόσα για την κατασκευή» τονίζουν.
«Κάποιοι θα χάσουν τον ύπνο τους»
Το σίγουρο είναι, όπως αναφέρουν πηγές κοντά στην υπόθεση, ότι «το επόμενο εξάμηνο θα είναι η χαρά του δικηγόρου» και προβλέπουν είναι πολύ πιθανόν η κοινοπραξία να προχωρήσει στην κατάθεση αίτησης διάλυσης της σύμβασης, όπως έχει δικαίωμα να κάνει με βάση τον νόμο. «Τότε κάποιοι θα χάσουν τον ύπνο τους» λένε.
Στο μεταξύ, η Αττικό Μετρό προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την πρόσληψη νέου τεχνικού συμβούλου για τα δύο έργα μετρό της Θεσσαλονίκης, προϋπολογισμού 22 εκατ. ευρώ, καθώς έληξε η τρέχουσα σύμβαση.
Στα τεύχη της προκήρυξης η Αττικό Μετρό ομολογεί ότι κατά πάσα πιθανότητα θα απαιτηθεί νέα παράταση της συνολικής προθεσμίας του έργου καθόσον εξακολουθούν να υφίστανται εκκρεμότητες αρχαιολογικών εργασιών και απαλλοτριώσεων που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη ολοκλήρωση του, αλλά ούτε και την ασφαλή εκτίμηση του επιπλέον χρόνου που θα απαιτηθεί.
