Με ασφυκτικές προθεσμίες η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης
Καρφίτσα, 08.01.2016
Του Πάρι Μπίλια*
Με ασφυκτικές προθεσμίες μπαίνει ξανά σε τροχιά υλοποίησης το έργο της βασικής γραμμής του Μετρό Θεσσαλονίκης, μετά από την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ υπουργείου και αναδόχου. Με κρίσιμο χρονικό ορόσημο τον Μάρτιο του 2017, οπότε θα γίνει η εκκαθάριση των έργων του ΕΣΠΑ 2007-2013, όλες οι διαδικασίες πρέπει να τρέξουν τηρώντας πιστά τα χρονοδιαγράμματα, γιατί σε διαφορετική περίπτωση ο κίνδυνος απένταξης του έργου κι επιστροφής κοινοτικών κονδυλίων ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ είναι ορατός.
Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, Χρήστου Σπίρτζη, σε ενημερωτική εκδήλωση που έγινε στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ/ΤΚΜ, έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ υπουργείου και αναδόχου για επανέναρξη των εργασιών που είχαν διακοπεί από τον Δεκέμβριο του 2014. Η συμφωνία προβλέπει τρεις φάσεις και λειτουργία ως τον Μάιο του 2020, συμπεριλαμβανομένου του σταθμού Βενιζέλου, όπως προβλέπεται από την ισχύουσα σύμβαση.
Όλα τα αιτήματα του αναδόχου θα εκδικαστούν από τα διαιτητικά δικαστήρια τα οποία θα ολοκληρώσουν το έργο τους ως τα τέλη Απριλίου. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων θα γίνουν σεβαστές και από τα δύο μέρη. Με την έκδοση των αποφάσεων, ο ανάδοχος θα άρει την αίτησή του για διάλυση της σύμβασης του έργου και η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ θα παραιτηθεί από τις αμφισβητήσεις που κατέθεσε.
Τα χρήματα που θα επιδικασθούν θα καταβληθούν από τον προϋπολογισμό του έργου.
Μέχρι το Μάρτιο του 2017, οπότε θα γίνει η εκκαθάριση των έργων του ΕΣΠΑ 2007-2013, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος των έργων πολιτικού μηχανικού, δηλαδή η κατασκευή των σταθμών, οι προσβάσεις σε αυτούς και οι σήραγγες, αλλιώς δε θα υπάρξει επόμενη φάση και το έργο θα απενταχθεί .
Αν περάσει την αξιολόγηση, τότε στόχος είναι η ολοκλήρωση στο α” εξάμηνο του 2020 και η θέση του μετρό σε λειτουργία ταυτόχρονα με την επέκταση προς Καλαμαριά .
Τι σημαίνει απένταξη του έργου στην πράξη
Τι θα σημάνει όμως για το ελληνικό δημόσιο τυχόν απένταξη του έργου του Μετρό; Από το Γ” ΚΠΣ το έργο χρηματοδοτήθηκε με 303 εκατ. από την ΕΕ (και με 103 εκατ. από εθνικούς πόρους). Μετά, ως έργο-γέφυρα από το ΕΣΠΑ 2007-2013, χρηματοδοτήθηκε με 309 εκατ. από την ΕΕ (και με 103 εκατ. από εθνικούς πόρους). Το έργο πέρασε σαν γέφυρα και στο ΣΕΣ 2014-2020 με 609 εκατ. ευρώ από την ΕΕ και 22 εκατ. ευρώ από εθνικούς πόρους.
Από αυτό το 1,1 δισ. ευρώ, μεγάλο μέρος -περίπου 650 εκατ. ευρώ- αντιπροσωπεύει χαμηλότοκα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα υπόλοιπα, περί τα 450 εκατ. ευρώ, είναι πόροι των κοινοτικών πλαισίων στήριξης (ΚΠΣ). Τα κονδύλια που έχουν δοθεί από το ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ, σε περίπτωση απένταξης, επιστρέφονται και μάλιστα εντόκως.
Από τα παραπάνω προκύπτει εύλογα το ερώτημα για ποιο λόγο δεν έγιναν σεβαστές από την αρχή οι αποφάσεις των διαιτητικών δικαστηρίων και σταμάτησε το έργο εδώ και 13 μήνες να κατασκευάζεται, με συνέπεια εκατοντάδες εργαζόμενοι να χάσουν τη δουλειά τους και να κινδυνεύει το έργο να απενταχθεί. Δεν γνώριζε η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ τις συνέπειες της διακοπής των εργασιών και τον κίνδυνο απένταξης του έργου;
Από την επίτευξη της συμφωνίας η διοίκηση του ΤΕΕ/ΤΚΜ αισθάνεται δικαιωμένη γιατί από την πρώτη στιγμή είχε τονίσει ότι η ακύρωση της σύμβασης είναι εφιαλτικό σενάριο τόσο για την πολιτεία η οποία θα πρέπει να επιστρέψει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, όσο και για την πόλη η οποία θα έμενε με εγκαταλελειμμένα εργοτάξια για άγνωστο χρονικό διάστημα. Εξάλλου η θεσμοθέτηση του διαιτητικού δικαστηρίου ήταν μια από τις προτάσεις που διατύπωσε το ΤΕΕ/ΤΚΜ σε ημερίδα το 2012. Επίσης αισθάνεται δικαιωμένη γιατί αναγνωρίστηκε η αναγκαιότητα της κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου και της συνύπαρξης σταθμού και αρχαιοτήτων.
Το γεγονός ότι η δαμόκλειος σπάθη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας, σίγουρα δεν πρέπει να κάνει κανέναν μας περήφανο. Από την αρχή του έργου είχαμε εντοπίσει τα προβλήματα και είχαμε προτείνει τις λύσεις που μας επιβάλλονται τώρα έξωθεν. Αν είχαμε εισακουστεί, το σίγουρο είναι ότι θα είχαμε κερδίσει χρόνο και πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου είναι ασφυκτικό κι οποιοδήποτε εμπόδιο δημιουργηθεί από εδώ και πέρα θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για την πόλη και την πολιτεία. Οφείλουμε όλοι να διευκολύνουμε την ταχεία ολοκλήρωση του έργου αφήνοντας στην άκρη σκοπιμότητες και ιδεοληψίες που μας ταλαιπώρησαν μια δεκαετία.
*Ο κ. Μπίλιας είναι πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας
