MetroThessalonikis.com

Το Βήμα, 20.11.2014

Του Αχιλλέα Χεκίμογλου

Μία διαδικασία για γερά νεύρα, που ενδεχομένως να λυτρώσει ή να «σκοτώσει» το μεγαλύτερο δημόσιο έργο της Ελλάδας, προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, εξελίσσεται γύρω από το πολύπαθο μετρό της Θεσσαλονίκης,

Έπειτα από οκτώ δύσβατα έτη, γεμάτα από καθυστερήσεις, τεχνικά, νομικά και οικονομικά προβλήματα, το ελληνικό Δημόσιο και η κοινοπραξία ετοιμάζονται να αντιπαρατεθούν στο διαιτητικό δικαστήριο. Ο ανάδοχος (ΑΕΓΕΚ – Impregilo – Ansaldo – Seli -Ansaldobreda) ο οποίος έχει καταθέσει 77 ενστάσεις, προωθεί 59 εξ αυτών στη Διαιτησία, αξιώνοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, συνολικά 550 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, η κοινοπραξία ζητεί περί τα 200 εκατ. ευρώ για αποζημίωση λόγω επέκτασης του χρονοδιαγράμματος του έργου, περί τα 300 εκατ. ευρώ για αλλαγές του τεχνικού αντικειμένου και περίπου 50 εκατ. ευρώ για θέματα ερμηνείας του νόμου.

Το Δημόσιο, δια της Αττικό Μετρό, η οποία έχει απορρίψει όλες τις ενστάσεις που αφορούν αυτές τις διεκδικήσεις, έχει συμφωνήσει με τον ανάδοχο να συζητηθούν στη διαιτησία όλες οι διεκδικήσεις της κοινοπραξίας σε τρία «πακέτα» προς επιτάχυνση της διαδικασίας. Σημειωτέον ότι οι αποφάσεις της διαιτησίας είναι αμετάκλητες.

Το βασικότερο «μέτωπο» βρίσκεται σε μία απόφαση που έλαβε η Αττικό Μετρό το 2012, τέσσερις μήνες πριν από τη λήξη του συμβατικού χρονοδιαγράμματος του έργου, με την οποία χορήγησε τετραετή παράταση, καθώς η πρόοδος των εργασιών στα κατασκευαστικά μέτωπα ήταν ελάχιστη.

Σήμερα ο ανάδοχος διεκδικεί 200 εκατ. ευρώ λόγω αυτής της παράτασης, καθώς θεωρεί ότι, σύμφωνα με τον νόμο, απαιτείται για τη χορήγησή της αίτημα του εργολάβου, το οποίο δεν κατατέθηκε ποτέ.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η κοινοπραξία θεωρεί ότι στις 2 Δεκεμβρίου 2014 νομιμοποιείται, βάσει των κείμενων διατάξεων, να διαλύσει τη σύμβαση, χωρίς κατάπτωση των εγγυητικών επιστολών. Και αυτό διότι διάταξη σε νόμο περί δημοσίων έργων προβλέπει ότι ο ανάδοχος ενός έργου μπορεί να διαλύσει τη σύμβαση χωρίς να χάσει τις εγγυητικές επιστολές δύο χρόνια από την ημερομηνία της λεγόμενης οριακής προθεσμίας των εργασιών.

Βέβαια, ο διαιτητής δεν θα κρίνει τη σκοπιμότητα της αξίωσης των 200 εκατ. ευρώ, αλλά το σύννομο της επέκτασης του χρονοδιαγράμματος από την Αττικό Μετρό. Η συγκεκριμένη απόφαση αναμένεται στις αρχές Δεκεμβρίου και ενδεχομένως να συμπέσει με την επίμαχη ημέρα, δηλαδή τη 2α Δεκεμβρίου.

Ο στόχος του αναδόχου

Πληροφορίες θέλουν την κοινοπραξία να μην έχει στόχο την εγκατάλειψη του έργου, αλλά την απόσπαση ενός δεδικασμένου που θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για μία συνολική διαπραγμάτευση με στόχο τη σωτηρία του μετρό.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος του αναδόχου είναι να αποσπάσει από την Αττικό Μετρό ένα νέο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα, την αλλαγή του τεχνικού αντικειμένου του έργου, την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, την επίλυση τεχνικών προβλημάτων και την επιτάχυνση των αρχαιολογικών εργασιών.

Το θέμα αποτελεί δοκιμασία για τον επικεφαλής της Αττικό Μετρό κ. Χρήστο Τσίτουρα, επί της θητείας του οποίου είχαν κατατεθεί οι 77 ενστάσεις του αναδόχου. Και αυτό διότι σήμερα ενδεχομένως θα κληθεί να διαπραγματευθεί και να αποδεχθεί αξιώσεις τις οποίες έχει απορρίψει.

Πάντως, η Αττικό Μετρό έχει δημοσίως δηλώσει ότι είναι έτοιμη να επαναδημοπρατήσει άμεσα το έργο σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης. Ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου, για να γίνει αυτό θα πρέπει να προηγηθεί:
– Η προσωρινή και οριστική παραλαβή των εργασιών
– Οι τελικές επιμετρήσεις των ποσοτήτων, διαδικασία η οποία ποτέ δεν γίνεται γρήγορα
– Οι προμετρήσεις των ποσοτήτων για το νέο έργο
– Ο συγχρονισμός του νέου χρονοδιαγράμματος με παράλληλη «θωράκιση» των κοινοτικών πόρων
– Η επικαιροποίηση της νέας σύμβασης
– Η αναθεώρηση των τιμολογίων της σύμβασης του έργου, καθώς έχουν τροποποιηθεί οι τιμές των εργασιών των δημοσίων έργων προς τα πάνω
– Η επικαιροποίηση των ποσοτήτων του έργου.

Μάλιστα, καθώς το έργο είχε δημοπρατηθεί με τη μέθοδο της μελετοκατασκευής, πολλά τμήματα των μελετών πρέπει να εκπονηθούν εξ αρχής, αφού, για παράδειγμα, τα συστήματα σηματοδότησης του έργου είναι «κουμπωμένα» πάνω στα τεχνικά χαρακτηριστικά της Ansaldo που συμμετέχει στην κοινοπραξία.

Επίσης, λόγω της μεθόδου δημοπράτησης του έργου, που συναπάγεται ότι οι μελέτες προχωρούν βήμα-βήμα με την κατασκευή, δεν θα υπάρχει επικαιροποιημένη μελετητική ωριμότητα σε διάφορα σημεία του έργου.

Ακόμη, σημειώνουν πηγές του κατασκευαστικού κλάδου, σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα της Αττικό Μετρό, η κοινοπραξία μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση για το ανεκτέλεστο, ενώ οι αξιώσεις στη διαιτησία θα συνεχιστούν.

Μάλιστα, όπως υπογραμμίζουν, ακόμη και εάν όλα αυτά εξελιχθούν με ταχείες διαδικασίες, η Αττικό Μετρό, αφού θα έχει εξασφαλίσει την όποια πιθανή πρόσθετη χρηματοδότηση, θα πρέπει να προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό για τη δημοπράτηση του έργου, να υποστεί κατά πάσα πιθανότητα το σύνηθες «μαρτύριο» των ενστάσεων των υποψηφίων αναδόχων, να ορίσει ανάδοχο και να λάβει έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

«Κερασάκι» σε όλα αυτά θα είναι η Αττικό Μετρό να αναμένει την κατασκευή νέου μετροπόντικα από τον καινούργιο ανάδοχο, που θα είναι απαραίτητος για τα ανεκτέλεστα τμήματα, όπου θα χρειαστεί η διάνοιξη σηράγγων. Κοινώς, όπως αναφέρουν στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου, όλα αυτά είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και, εάν επιβεβαιωθούν, θα διαιωνίσουν μία διόλου ευχάριστη κατάσταση για τη Θεσσαλονίκη.

Η Αττικό Μετρό θεωρεί αβάσιμες τις αξιώσεις

Πάντως, σύμφωνα με έγγραφο της Αττικό Μετρό που διαβίβασε στη Βουλή ο υπουργός Υποδομών κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης σε απάντηση γραπτής ερώτησης βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, η Αττικό Μετρό επαναλαμβάνει ότι απορρίπτει τις αξιώσεις του αναδόχου.

«Είναι γεγονός ότι η ανάδοχος κοινοπραξία έχει εγείρει διαφωνίες, διεκδικώντας πρόσθετες αποζημιώσεις και προβάλλοντας ισχυρισμούς ότι η οριακή προθεσία του έργου, όπως αυτή ορίζεται στον νόμο, πέρα της οποίας δεν τον δεσμεύει η σύμβαση και αν επιθυμεί μπορεί να αποχωρήσει από το έργο, λήγει στις 02.12.2014» παραδέχεται η Αττικό Μετρό.

«Οι πρώτες αποφάσεις των διαιτητικών δικαστηρίων αναμένονται μέχρι το τέλος του έτους. Το ύψος της αιτούμενης αποζημίωσης δεν επιβεβαιώνεται από την Αττικό Μετρό, διότι α) θεωρεί αβάσιμα τα αιτήματα του αναδόχου, β) σε πολλές περιπτώσεις τα αιτήματα αυτά δεν συνοδεύονται από τα απαιτούμενα στοιχεία τεκμηρίωσης, και γ) σε αρκετές περιπτώσεις οι ίδιες οικονομικές αξιώσεις έχουν συμπεριφληθεί σε περισσότερες της μίας διαφωνίες» αναφέρεται.

Πού προχωρά το έργο

Στο μεταξύ, όπως σημειώνεται στο ίδιο έγγραφο, οι εργασίες στο Μετρό βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη:

– Η κατασκευή των σηράγγων έχει ολοκληρωθεί στο τμήμα από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό ως την Ανάληψη κατά 73%

– Τα έργα πολιτικού μηχανικού έχουν ολοκληρωθεί κατά 55% σε όλο το μήκος της γραμμής

– Βρίσκονται σε εξέλιξη έργα πολιτικού μηχανικού κατασκευής των σταθμών Δημοκρατίας, Σιντριβάνι, Παπάφη, Πατρικίου, Νέα Ελβετία, του Αμαξοστασίου, των Διακλαδώσεων Δημοκρατίας και Πατρικίου, της Διασταύρωσης Νέας Ελβετίας και της Σήραγγας Ανοιχτού Ορύγματος από τη Νέα Ελβετία ως το Αμαξοστάσιο.

– Στον Σταθμό Βούλγαρη εκτελούνται προπαρασκευαστικές εργασίες

– Στον Σταθμό Αγία Σοφία και σε τμήμα του Αμαξοστασίου εκτελείται αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα

– Στον Σταθμό Βενιζέλου οι αρχαιολογικές εργασίες έχουν διακοπεί λόγω προσφυγών του Δήμου Θεσσαλονίκης στο ΣτΕ

– Βρίσκεται σε εξέλιξη η προμήθεια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού για το έργο

– Το ύψος της χρηματοδότησης που έχει καταβληθεί στον ανάδοχο ανέρχεται σε 445 εκατ. ευρώ

– Το ποσοστό απορροφήσεων ανέρχεται στο 42% του προϋοπλογισμού

Επίσης, αναφέρεται ότι μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί για αρχαιολογικές εργασίες 85 εκατ. ευρώ, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία έγκρισης νέου κονδυλίου ύψους 25 εκατ. ευρώ.