Φτωχομάνα και… στα έργα
Διαχρονική πρωταθλήτρια των εξαγγελιών αναδεικνύεται η Θεσσαλονίκη: περισσότερα από πενήντα μεγάλα έργα υποδομών έχουν, ανακοινωθεί από όλες τις κυβερνήσεις μετά τη Μεταπολίτευση, ωστόσο είτε παρέμειναν στα χαρτιά είτε προχωρούν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς και απροσδιόριστο ορίζοντα ολοκλήρωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Μετρό της Θεσσαλονίκης, που η κατασκευή του εξαγγέλθηκε πριν από 34 χρόνια και μάλιστα είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό του… 1976, ενδέχεται να ολοκληρωθεί το 2016, ενώ οι κάτοικοι στενάζουν από το κυκλοφοριακό
ΛΙΜΑΝΙ
«ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟ» έργο χαρακτηρίζουν οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης την επέκταση του 6ου προβλήτα του λιμανιού και την αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων του ΟΛΘ. Από τα τέλη της δεκαετίας του ΄80, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, άρχισε να εξαγγέλλεται η επέκταση του προβλήτα που θα αυξήσει σημαντικά τη δυναμικότητα του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων, αλλά μέχρι σήμερα η κατασκευή δεν ολοκληρώθηκε. Τον περασμένο Ιούλιο η πρώην υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Λούκα Κατσέλη υποσχέθηκε έργα στην 6η προβλήτα, συνολικού προϋπολογισμού 220 εκατομμυρίων ευρώ, με κονδύλια από τα αποθεματικά της ΟΛΘ Α.Ε. και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων χωρίς να αναφερθεί σε χρονοδιάγραμμα.
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»
ΤΟ ΜΕΤΡΟ
ΓΕΦΥΡΙ της Αρτας θυμίζει η ιστορία της κατασκευής του Μετρό της Θεσσαλονίκης, αφού το έργο εξαγγέλθηκε ουσιαστικά πριν από 34 ολόκληρα χρόνια, ξεχάστηκε και τελικά το 1986, επί δημαρχίας Σωτήρη Κούβελα, κατασκευάστηκε υπόγεια σήραγγα, μήκους 900 μέτρων στην οδό Εγνατία. Το 2006 άρχισε η κατασκευή της γραμμής, αλλά το έργο «κόλλησε» και πάλι λόγω προχειρότητας, προσφυγών και γραφειοκρατίας και πρόσφατα οι δύο μετροπόντικες παρέμειναν ακινητοποιημένοι για επτά μήνες. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του 2006, το έργο επρόκειτο να ολοκληρωθεί το 2012, στη συνέχεια μετατέθηκε για το 2014 και ενδέχεται να ολοκληρωθεί το 2016.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ
ΤΟ ΠΟΛΥΠΑΘΟ έργο παράκαμψης του ιστορικού κέντρου της πόλης, εξαιτίας των ενστάσεων που είχαν καταθέσει οικολόγοι, κατασκευάστηκε με μεγάλη καθυστέρηση και με φωτεινούς σηματοδότες στους κόμβους, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να απορροφήσει τον κυκλοφοριακό φόρτο. Χρειάστηκε να περάσουν περίπου δέκα χρόνια μέχρι να κατασκευαστούν ανισόπεδοι κόμβοι, ωστόσο όχι σε όλο το μήκος του οδικού άξονα. Τα τελευταία έξι χρόνια συζητείται η δημιουργία ανισόπεδων κόμβων και στο τμήμα από τη Σταυρούπολη μέχρι τη Λαχαναγορά. Ωστόσο, μόνο ο κόμβος Κ16 (Λαχαναγορά) έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας και αναμένεται να δημοπρατηθεί εντός του 2011.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ
ΤΟ ΕΡΓΟ, το οποίο περιλαμβανόταν στον σχεδιασμό για τη δημιουργία εξωτερικού δακτυλίου της Θεσσαλονίκης, εξαγγέλθηκε το 2007 από τον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά. Ωστόσο, υπήρξαν αντιδράσεις ως προς τη χάραξη, κυρίως από τον Δήμο Θέρμης, δεδομένου ότι ο δρόμος προβλεπόταν να περάσει από περιοχή όπου πρόκειται να γίνει επέκταση του σχεδίου πόλης. Τρία χρόνια αργότερα και ακόμα δεν έχει γίνει νέα χάραξη, ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα. ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑ
Μετά τις προσφυγές έπρεπε να γίνει αλλαγή της μελέτης, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατά 50% το κόστος κατασκευής και να ματαιωθεί το έργο. Το χειρότερο όμως είναι ότι η κατασκευάστρια εταιρεία προσέφυγε στα δικαστήρια διεκδικώντας μεγάλα ποσά για τη ματαίωση.
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η ΣΚΕΨΗ για τη θαλάσσια σύνδεση του κέντρου της Θεσσαλονίκης με την Καλαμαριά και κατ΄ επέκταση την Αγία Τριάδα και τη Μηχανιώνα «γεννήθηκε» στα μέσα της δεκαετίας του ΄80, ενώ η σχετική μελέτη ολοκληρώθηκε το 1989. Η πρώτη πρόσκληση ενδιαφέροντος έγινε το 1996, αλλά κανένας διαγωνισμός δεν καρποφόρησε. Στα τέλη του 2003 έγινε νέα μελέτη με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το 2007. Λόγω του υψηλού κόστους του έργου, στον διεθνή διαγωνισμό για τη σύναψη σύμβασης παραχώρησης με ανάδοχο, που προβλεπόταν να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2004, δεν υπήρξε ενδιαφέρον.
ΠΑΡΚΙΝΓΚ
ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ κυκλοφοριακή μελέτη του 2000 προβλεπόταν η δημιουργία χώρων στάθμευσης στο κέντρο και περιφερειακά της πόλης. Το 2001 επί υπουργίας Κώστα Λαλιώτη χωροθετήθηκαν 31 σταθμοί σε διάφορα σημεία του πολεοδομικού συγκροτήματος, οι οποίοι επρόκειτο να κατασκευαστούν σταδιακά. Από το σύνολο των σταθμών κατασκευάστηκαν 5 σε περιφερειακούς δήμους, ενώ στον Δήμο Θεσσαλονίκης ξεκίνησαν οι διαδικασίες μόνο για 4. Ο μόνος σταθμός που έγινε από το ΥΠΕΧΩΔΕ είναι αυτός απέναντι από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. Η κατασκευή του υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων στη συμβολή των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ανθέων και Μαρίας Κάλλας, στο Μέγαρο Μουσικής, πάγωσε, καθώς υπήρχε εμπλοκή με την κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας, ενώ για τα δύο πάρκινγκ στο Πάρκο της Κρήτης και στη συμβολή των οδών Σουλιώτη και Κακαβού οι διαγωνισμοί κρίθηκαν άγονοι εδώ και πολλά χρόνια.
Απαξιωμένη η Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 1997
ΑΠΟ ΤΗΝ περίοδο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, κατά την οποία ήταν η μόνη φορά στη διάρκεια των 100 τελευταίων χρόνων που το κεντρικό κράτος διέθεσε χρήματα και πολιτική βούληση για την πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης, η Θεσσαλονίκη – το «πολιτιστικό δυναμό» της χώρας όπως τη χαρακτηρίζουν οι πρωθυπουργοί κατά την ετήσια ομιλία τους στη ΔΕΘ – έμεινε και πολιτιστικά απαξιωμένη.
Τα εντυπωσιακά κτίρια που ανήγειρε ο ΟΠΠΕ-Θ (οι αναίτια υπερμεγέθεις τρεις αίθουσες για το ΚΘΒΕ, η Μονή Λαζαριστών, τα Ανοιχτά Θέατρα Γης και Δάσους, τα δύο κτίρια του Μεγάρου Μουσικής), η ίδρυση μουσείων (συχνά ομοθεματικών) δεν έγινε δυνατόν να αξιοποιηθούν.
Στη Θεσσαλονίκη, 13 χρόνια μετά την τελευταία «θεσμοθετημένη» χρηματοδότηση:
– Οι κατεδαφίσεις νεωτέρων μνημείων και οι καταχώσεις παλαιοτέρων συνεχίζονται καθημερινά, απογυμνώνοντας την πόλη από το πολιτιστικό της παρελθόν.
– Το δεύτερο κτίριοσυνεδριακό και συναυλιακό κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, προϋπολογισμού 31 εκατομμυρίων ευρώ- που ολοκληρώθηκε προ εξαμήνου, ουδέποτε όμως εγκαινιάστηκε και λειτούργησε.
– Το κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ που επρόκειτο να στεγάσει τα 1.274 έργα της Συλλογής Κωστάκη (τα έργα αγοράστηκαν το 1999 αντί του ποσού των 60 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο ποσό που έχει δοθεί από την ίδρυση του ελληνικού κράτους για την αγορά έργων τέχνης). Για την αξιοποίηση της ΥΦΑΝΕΤ πρωτομίλησε το 1985 η Μελίνα Μερκούρη. Η αγορά του κτιρίου πραγματοποιήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου του 2006, όταν τελείωνε η προθεσμία για την ένταξή του στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, αντί 10,2 εκατ. ευρώ.
Σήμερα τα έργα της Συλλογής Κωστάκη παραμένουν στα υπόγεια της Μονής Λαζαριστών, ενώ το κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ παραμένει υπό κατάληψη από αναρχικούς.
Σε κατάσταση πολιορκίας η πόλη
Πολιορκημένοι στην ίδια την πόλη τους δηλώνουν οι κάτοικοι της συμπρωτεύουσας, μία ημέρα πριν από τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθεσης. Οπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, η Θεσσαλονίκη φορά τα γιορτινά της. Το μποτιλιάρισμα ξεπερνά κάθε προηγούμενο, ενώ με εντολή της Αστυνομίας, η παρουσία της οποίας είναι ιδιαίτερα αισθητή συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές, το ιστορικό κέντρο της πόλης και οι δρόμοι γύρω από το Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο θα νεκρώσουν από το πρωί του Σαββάτου.
«Οι διαδηλώσεις πλέον είναι περισσότερες από τις εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Εκθεσης. Ο κόσμος αποφεύγει να κατεβεί στο κέντρο καθ΄ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Οι πελάτες μου αλλάζουν τα ραντεβού τους, γιατί δεν ξέρουν πότε θα κλείσουν οι δρόμοι ή αν θα έχει αστική συγκοινωνία», λέει στα «ΝΕΑ» η Μαρία Ταγγούλη, ιδιοκτήτρια κομμωτηρίου.
Ορισμένοι, όπως ο περιπτεράς Σάββας Ορφανίδης, σκέφτονται ακόμη και να κατεβάσουν τα ρολά την ημέρα των εγκαινίων.
«Μακάρι να μπορούσα να φύγω από τη Θεσσαλονίκη αυτές τις ημέρες. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα δεν υποφέρεται. Φέτος είναι η πρώτη φορά που θα κλείσω το περίπτερο και θα μείνω στο σπίτι μου», λέει.
Αντίθετα, ο Αλέξης Κατσόπουλος θεωρεί λογική και ευχάριστη την κοσμοσυρροή στη Θεσσαλονίκη τις ημέρες της Διεθνούς Εκθεσης: «Αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός της διοργάνωσης. Να έρθουν επισκέπτες στην πόλη, για εμπορικούς λόγους ή και για διασκέδαση. Πάντως, θα ήταν καλό για όλους, διοργανωτές και επισκέπτες, να μεταφερθούν οι εγκαταστάσεις της ΔΕΘ εκτός πολεοδομικού ιστού».
Αδιάβατο θα είναι το κέντρο της Θεσσαλονίκης από νωρίς το μεσημέρι του Σαββάτου, που τίθενται σε πλήρη εφαρμογή τα μέτρα της Αστυνομίας, τα οποία φέτος θυμίζουν σε έκταση και φιλοσοφία τη Σύνοδο Κορυφής του 2003: επιστρατεύονται περισσότεροι από 4.000 αστυνομικοί, τρεις εισαγγελείς, ενώ δημιουργείται «κόκκινη ζώνη» γύρω από το Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο όπου θα μιλήσει ο Πρωθυπουργός.
Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ
Πάντως, αυτό που απασχολεί τις τελευταίες ώρες την ΕΛ.ΑΣ. περισσότερο και από τα παραδοσιακά δυναμικά μπλοκ της πορείας είναι το ενδεχόμενο να διαδηλώσουν στο κέντρο της Θεσσαλονίκης οπαδοί του ΠΑΟΚ, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την πρόσφατη προφυλάκιση πέντε οπαδών. Οπως παραδέχονται αστυνομικοί, «οι οπαδοί ομάδων είναι παραδοσιακά οι πιο απρόβλεπτοι διαδηλωτές, ιδιαίτερα μάλιστα όταν κατεβαίνουν στον δρόμο μαζί με χιλιάδες ακόμη διαδηλωτές».