Προσωπική δέσμευση του πρωθυπουργού για την ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας ζητά το ΤΕΕ/ΤΚΜ, ενόψει της 75ης ΔΕΘ
Τ.Ε.Ε. Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, 09.09.2010
Δελτίο Τύπου
Την προσωπική δέσμευση του πρωθυπουργού, για δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα και σωστό προγραμματισμό, σε ότι αφορά τις αναγκαίες και επείγουσες παρεμβάσεις στη Θεσσαλονίκη και την Περιφέρεια, ζητά η διοίκηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), με το υπόμνημα που απέστειλε στον Πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου, ενόψει της 75ης Διεθνούς Εκθεσης (ΔΕΘ).
Στο υπόμνημα υπογραμμίζεται ότι η προσωπική δέσμευση του πρωθυπουργού αποτελεί κύριο ζητούμενο, ώστε το 2011 να γίνει απολογισμός κι όχι επανάληψη του ίδιου προγραμματισμού, καθώς μέχρι σήμερα, «το ισοζύγιο εξαγγελιών και έργων που τελικά πραγματοποιούνται είναι τραγικά ελλειμματικό».
Αναφερόμενο στο 10 ετές master plan για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης –στη δημόσια διαβούλευση για το οποίο έχει τον ρόλο του συντονιστή- το ΤΕΕ/ΤΚΜ σημειώνει ότι το προκαταρκτικό πλαίσιο, που παρουσιάστηκε, παρουσιάζει μια σειρά από αδυναμίες, με βασικότερη την αποσπασματικότητά του. Γι’ αυτό άλλωστε, η επιτυχία του εγχειρήματος καθίσταται αμφίβολη.
Πιο συγκεκριμένα: δεν προδιαγράφει το αναπτυξιακό πλαίσιο για την περιοχή επιρροής της πόλης, δεν εντάσσει αυτό το πλαίσιο στον ευρύτερο αναπτυξιακό σχεδιασμό για την επικράτεια, δεν προδιαγράφει τα έργα και τις δράσεις ανά τομέα και τις μεταξύ τους συνέργειες, δεν θέτει ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα και δεν προβλέπει ικανοποιητικά χρηματοδοτικά εργαλεία και θεσμούς διοίκησης και συνεργασίας εμπλεκομένων φορέων και δημόσιας διοίκησης.
Σε σχέση με την αιρετή μητροπολιτική διοίκηση, το ΤΕΕ/ΤΚΜ υπογραμμίζει ότι η θεσμοθέτησή της αποτελεί τη μόνη σύγχρονη και βιώσιμη λύση για ένα πολεοδομικό συγκρότημα του διαμετρήματος της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν τόλμησε να τη θεσμοθετήσει, επιλέγοντας αντ΄αυτής ένα αμήχανο μοντέλο ενιαίας διαχείρισης ορισμένων λειτουργιών, που ούτως ή άλλως υπήρχε σε ένα βαθμό (πχ. ΕΥΑΘ, ΟΑΣΘ, Σύνδεσμος ΟΤΑ).
Γενικότερα, η έλλειψη συνολικού σχεδιασμού, η εμπλοκή πολλών υπουργείων, η εκ του μακρόθεν μελέτη και λήψη αποφάσεων χωρίς γνώση των αντικειμενικών συνθηκών και αναγκών της πόλης, αποτελούν βασικά και χρόνια «αγκάθια» για τη Θεσσαλονίκη, διαιωνίζοντας τα προβλήματά της.
Με βάση όλα τα παραπάνω, τα ζητούμενα είναι προφανή: να αποκεντρωθούν δομές και εξουσία, να αρθούν οι αντιξοότητες που οφείλονται σε στρεβλές επιλογές και να ενισχυθούν τα συγκριτικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι θετική η ίδρυση της Επιχειρησιακής Μονάδας Ανάπτυξης για τη Βόρεια Ελλάδα, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Η αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος θα κριθεί από τις αρμοδιότητες που θα αποδοθούν τελικά στο νέο σχήμα και στον επικεφαλής Υφυπουργό, από τη συνεργασία του με άλλες δομές και την ένταξη των πρωτοβουλιών του στον ενιαίο αναπτυξιακό πλαίσιο.
Θετική είναι επίσης και η χωρική κατανομή των κινήτρων του αναπτυξιακού νόμου. Ειδικά για την περιοχή της Θεσσαλονίκης χρειάζεται να αναπτυχθούν και ενισχυθούν μεταποιητικές επιχειρήσεις που η λειτουργία τους συνδέεται με την ύπαρξη εξυπηρετήσεων μητροπολιτικού επιπέδου. Παράλληλα χρειάζεται να προωθηθούν άμεσα, αλλά οργανωμένα και σοβαρά, η Αλεξάνδρεια Ζώνη και ο Πόλος Καινοτομίας.
Δεδομένης της δραματικής κατάστασης που επικρατεί στην οικονομία της περιοχής, η πρόταση που κατέθεσε στο περσινό υπόμνημα το ΤΕΕ/ΤΚΜ είναι επίκαιρη όσο ποτέ:
Να ξεκινήσει από την Κεντρική Μακεδονία ο σχεδιασμός και η εφαρμογή καινοτόμων δράσεων, που θα αποτελέσουν πιλοτικό σχέδιο για όλη τη χώρα.
Για τα μεγάλα έργα και παρεμβάσεις της Θεσσαλονίκης και της Β.Ελλάδας, το ΤΕΕ/ΤΚΜ σημειώνει –μεταξύ άλλων- τα εξής:
-ΜΕΤΡΟ: Παράλληλα με τις εξαγγελίες για τις επεκτάσεις της βασικής γραμμής, πρέπει πλέον να κατατεθεί ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα. Επίσης, πρέπει να υλοποιηθεί η υπουργική δέσμευση για διοίκηση του έργου από τοπικό φορέα, αντί αυτό να διοικείται από την Αθήνα με …τηλεχειρισμό.
–ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ: Το έργο, που κατά καιρούς έχει σχεδιαστεί σε κάθε δυνατή θέση, θα μπορούσε να είναι τοπικό ανέκδοτο αν δεν είχαν διατεθεί, για αμοιβές των εκάστοτε μελετών και για ρήτρες, κονδύλια που θα βελτίωναν σημαντικά την καθημερινότητα της Θεσσαλονίκης. Οι τελευταίες εξαγγελίες δεν έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες υλοποίησης από τις προηγούμενες.
-ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΕΘ: Παράλληλα με την τεκμηρίωση της επιλογής της Σίνδου για την υποδοχή των εγκαταστάσεων, που υιοθετήθηκε, το ΤΕΕ/ΤΚΜ έχει καταθέσει πλήρη πρόταση για την αναμόρφωση της έκτασης της ΔΕΘ στο κέντρο της πόλης, με λεπτομερείς διαδικασίες που περιλαμβάνουν την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού.
– ΚΟΡΩΝΕΙΑ- ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ
Η υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού της περιβαλλοντικής αποκατάστασης της λίμνης Κορώνειας καθυστερεί δραματικά. Ο ανεξάρτητος φορέας διαχείρισης του Θερμαϊκού Κόλπου (πρόταση του ΤΕΕ/ΤΚΜ από το 2006) μετατράπηκε σε διεύθυνση στο τέως ΥΜΑΘ. Η ίδρυση Διεύθυνσης στο τέως ΥΜΑΘ, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τόσο σύνθετο ζήτημα, ενώ το συγχρηματοδοτούμενο έργο που υπογράφτηκε πρόσφατα, είναι βήμα θετικό, αλλά αποσπασματικό.
-ΛΙΜΑΝΙ
Η ανάπτυξη του λιμανιού, σε συνδυασμό από τη μια μεριά με το θαλάσσιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης και από την άλλη με τον Εμπορευματικό Σταθμό και τη ΔΕΘ, αποτελεί επείγουσα ανάγκη. Παράλληλα, ο χώρος του λιμανιού να αποτελέσει πρότυπο μοντέλο ανάπτυξης με την παράλληλη αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και ιδιαίτερα του εμβληματικού κτηρίου του τελωνείου.
-ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»
Η υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης του αεροδρομίου δεν έχει ολοκληρωθεί μετά από περίπου 15 χρόνια. Για το νέο αεροσταθμό, ενώ οι μελέτες έχουν ολοκληρωθεί προ 5ετίας, η δημοπράτηση του έργου έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. Επιπλέον, το ΤΕΕ/ΤΚΜ έχει προτείνει τη διερεύνηση χωροθέτησης νέου αεροδρομίου, με προοπτική 30ετίας.
-ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ
Η πρόταση έχει μελετηθεί το ΤΕΕ/ΤΚΜ, σε συνεργασία με τα γείτονα Τμήματα του ΤΕΕ, από το 2004 και αφορά τη δημιουργία ενός δικτύου που εκτείνεται από την Ήπειρο ως την Θράκη. Πρόκειται για ένα σημαντικό μεταφορικό έργο με χαμηλό οικονομικό, ενεργειακό και περιβαλλοντικό κόστος και υψηλότατο αναπτυξιακό όφελος.
Σε ό,τι αφορά γενικότερα την ελληνική οικονομία, το ΤΕΕ/ΤΚΜ επαναλαμβάνει την πάγια θέση του ότι χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές για αύξηση του ΑΕΠ με διάρκεια. Χρειάζεται διεύρυνση και ενίσχυση της περιορισμένης οικονομικής βάσης, με εισαγωγή της καινοτομίας και εκσυγχρονισμό των παραγωγικών δεδομένων και στους τρεις τομείς της οικονομίας.
Εν αναμονή των εξελίξεων, η ανεργία, το κλείσιμο επιχειρήσεων και η αποβιομηχάνιση στην Ελλάδα είναι ανεξέλεγκτες. Εξίσου ανεξέλεγκτη είναι και η κατάλυση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων στο όνομα του μνημονίου, χωρίς εγγυήσεις ότι θα λειτουργήσει ως κίνητρο για επενδύσεις αντί για μοχλό διόγκωσης του οικονομικού προϊόντος που θα οδεύσει στο εξωτερικό.
Ειδικά στη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία, που πλήττονται εδώ και 15 χρόνια από την ανεργία και την αποβιομηχάνιση, η κρίση ήρθε να δώσει τη χαριστική βολή σε εκατοντάδες επιχειρήσεις, καταργώντας θέσεις εργασίας και οδηγώντας τους εργαζόμενους σε απόγνωση.
Στο υπόμνημα το ΤΕΕ/ΤΚΜ παρουσιάζει επίσης τις θέσεις του για τα δημόσια έργα, υπενθυμίζοντας μεταξύ άλλων ότι η θεσμοθέτηση της ελεύθερης έκπτωσης ως μοναδικού κριτηρίου για την ανάθεση των συμβάσεων μελετών και υπηρεσιών έχει ήδη δοκιμαστεί στις αναθέσεις των έργων και έχει αποτύχει κι ότι το ΤΕΕ/ΤΚΜ έχει συντάξει ολοκληρωμένη πρόταση για την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου των μελετών και συναφών υπηρεσιών.
Για το θεσμικό πλαίσιο ανάθεσης έργων σημειώνει ότι απαιτείται μεγαλύτερος χρόνος για τη διαβούλευση, ενώ προσθέτει ότι, παράλληλα με την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις μελέτες και τα έργα, είναι απαραίτητη η αναβάθμιση των τεχνικών υπηρεσιών του δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η διάλυση και αποδυνάμωση των τεχνικών υπηρεσιών του δημοσίου χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Παράλληλα η συγκρότηση ΑΕ για τα σημαντικά έργα, στέρησε τη δυνατότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας στον Δημόσιο Τομέα και εξέλιξης του στελεχιακού του δυναμικού. Ωστόσο για να επιτευχθεί και ο μικρότερος στόχος ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας είναι επιβεβλημένο ένα νέο πλαίσιο άσκησης Δημόσιας Διοίκησης. Το ΤΕΕ θεωρεί ότι η αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης εντάσσεται στα Μεγάλα Έργα και το ΕΣΠΑ είναι η τελευταία δυνατότητα για να υλοποιηθεί.
Αναφορικά με τα χρηματοδοτικά προγράμματα, εν μέσω της δεινής οικονομικής κατάστασης της χώρας, το ΤΕΕ/ΤΚΜ αναγνωρίζει ότι τα περιθώρια για χρηματοδότηση των έργων μόνο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή από τα συγχρηματοδούμενα προγράμματα είναι πολύ μικρά. Ωστόσο, είναι γνωστές οι ανάγκες της Θεσσαλονίκης για την υλοποίηση έργων. «Με βάση αυτές τις ανάγκες και προϋποθέσεις, γίνεται σαφές ότι η χρηματοδότηση των έργων και δράσεων πρέπει να βασίζεται στην αύξηση του ΠΔΕ και σε ένα αξιόπιστο συνδυασμό δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης […] Η αξιοποίηση του χρηματοδοτικού εργαλείου των Σ.Δ.Ι.Τ μπορεί να αντιμετωπίσει την αδυναμία της διάθεσης των δημοσίων κονδυλίων, με την προϋπόθεση επανεξέτασης του πλαισίου, των διαδικασιών και των προϋποθέσεων της εφαρμογής τους», υπογραμμίζεται στο υπόμνημα, όπου προστίθεται ότι η ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση του Τ.Ε.Ε./Τ.Κ.Μ. για τις Σ.Δ.Ι.Τ. έχει τεθεί υπόψη των αρμόδιων υπουργείων.