«Σκοντάφτει» το μετρό
Μπροστά σε ένα χάος βρίσκονται τα συνεργεία του μετρό, τα οποία μετατοπίζουν τα δίκτυα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Αγωγοί που χρονολογούνται ακόμη από τη μουσουλμανική περίοδο, αλλά και χιλιόμετρα καλωδίων που σε πολλές περιπτώσεις είναι εξαιρετικά εύθραυστα λόγω της παλαιότητάς τους είναι τα εμπόδια με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα, σχεδόν καθημερινά, τα συνεργεία κατασκευής του έργου.
Την παλαιότητα των δικτύων, αλλά και την έλλειψη ικανοποιητικών στοιχείων που αφορούν τη χαρτογράφησή τους, κατέδειξε άλλωστε και ερευνητικό πρόγραμμα του Εργαστηρίου Εδαφομηχανικής, Θεμελιώσεων και Γεωτεχνικής Σεισμικής Μηχανικής του ΑΠΘ, το οποίο μελετούσε την τρωτότητα των δικτύων σε περίπτωση σεισμού σύμφωνα και με ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η έρευνα έδειξε ότι τμήματα των δικτύων κρίνονται επισφαλή σε ενδεχόμενο σεισμό, καθώς είναι δεδομένο ότι θα σημειωθούν ζημίες. Μάλιστα, έχουν συνταχθεί σχετικοί χάρτες που δείχνουν τη θέση που αναμένονται οι ζημίες. Oι χάρτες αυτοί έχουν κατατεθεί στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο και χρηματοδότησε το ερευνητικό πρόγραμμα.
Oι ζημίες
Τα παλαιότερα δίκτυα, σύμφωνα με τον επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος, Κυριαζή Πιτιλάκη, εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό τρωτότητας σε ενδεχόμενο σεισμό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν επιτελούν το έργο τους.
«Η Θεσσαλονίκη είναι η καλύτερα μελετημένη πόλη της Ευρώπης. Σε ενδεχόμενο σεισμό θα υπάρξουν προβλήματα. Oμως το ερευνητικό πρόγραμμα που εκπονήσαμε στοχεύει στο να αναπτυχθεί μεθοδολογία για τη διαχείριση των προβλημάτων ή για τη βελτίωση των δικτύων, ώστε να αντέξουν», επισημαίνει.
Μάλιστα, εξετάζονται τρία σενάρια. Το πρώτο αφορά τις επιπτώσεις σεισμού ίδιου μεγέθους με αυτόν του 1978, το δεύτερο τις επιπτώσεις ενός ακόμα ισχυρότερου σεισμού και το τρίτο ενός μικρότερης έντασης. Αυτό που προκύπτει είναι ότι ακόμη και με έναν μικρότερης έντασης σεισμό θα υπάρξουν ζημίες στα δίκτυα.
Στο ερευνητικό πρόγραμμα, συμπεριλήφθηκαν περισσότερα από 2.500 χιλιόμετρα αγωγών στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης.
Χαρτογράφηση
Η χαρτογράφηση των αγωγών πολλές φορές είναι ανύπαρκτη, καθώς πριν από περίπου 100 χρόνια δεν υπήρχε η σχετική τεχνογνωσία. Παρ όλα αυτά, υπάρχουν και δίκτυα τα οποία είναι απολύτως σύγχρονα και χαρτογραφημένα μέχρι χιλιοστού.
Η κατάσταση στο υπέδαφος της Θεσσαλονίκης είναι -όπως πιστοποιείται από το πρόγραμμα- δαιδαλώδης. Κι αυτό καθώς υπάρχουν καλώδια και αγωγοί σε διάφορα βάθη, που κατασκευάστηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και που τελικά μπλέκονται μεταξύ τους.
«Προσπαθήσαμε να χαρτογραφήσουμε όλα τα δίκτυα παντρεύοντας τα στοιχεία όλων των οργανισμών. Ωστόσο συναντήσαμε προβλήματα, καθώς δεν έχουν όλοι οι οργανισμοί πλήρεις χάρτες», σημειώνει ο καθηγητής Κ. Πιτιλάκης.
O ίδιος υπογραμμίζει ότι στο κάλεσμα του ερευνητικού προγράμματος δεν ανταποκρίθηκαν πλήρως όλοι οι οργανισμοί, όχι επειδή δεν ήθελαν, αλλά επειδή αδυνατούσαν, καθώς πολλοί δεν έχουν επαρκή στοιχεία.
O κ. Πιτιλάκης επισημαίνει ότι στη Θεσσαλονίκη τα παλαιά δίκτυα αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. «Προφανώς η πόλη έχει παλαιά δίκτυα, καθώς δεν έγιναν τα πάντα τα τελευταία χρόνια εκ του μηδενός, κάτι το οποίο ούτως ή άλλως θα ήταν αδύνατο», τονίζει και κάνει ειδική αναφορά σε ορισμένους αγωγούς αποχέτευσης που χρονολογούνται από την οθωμανική περίοδο.
Παρ όλα αυτά, σκοπός του προγράμματος ήταν να ξεπεραστούν τα συγκεκριμένα εμπόδια, ώστε τελικά να υπάρξει ένας πλήρης χάρτης με όλα τα δίκτυα, που να δείχνει όχι μόνο που βρίσκονται, αλλά να περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία, όπως είναι η ηλικία τους και το υλικό από το οποίο φτιάχτηκαν και έτσι να φανεί κατά πόσο είναι τρωτά σε περίπτωση σεισμού. Τα στοιχεία αυτά είναι χρήσιμα και για το μετρό, το οποίο αυτό το χρονικό διάστημα μετατοπίζει τα δίκτυα στο πλαίσιο της μη διατάραξης της πόλης από βλάβες ή ατυχήματα.
Η διαρροή
Εξάλλου, είναι πρόσφατο το περιστατικό με τη διαρροή αγωγού φυσικού αερίου στην περιοχή του Ν. Σ. Σταθμού, μετά από ατύχημα στο πλαίσιο κατασκευής του μετρό -αν και στην περίπτωση αυτή δεν υπήρχε πρόβλημα με τη χαρτογράφηση, αλλά επρόκειτο για ανθρώπινο λάθος. Το περασμένο καλοκαίρι, επίσης, το κέντρο της Θεσσαλονίκης έμεινε περίπου για 48 ώρες χωρίς νερό, επίσης λόγω μετρό.
Το ερευνητικό πρόγραμμα για την αντοχή των δικτύων της πόλης στο ενδεχόμενο σεισμού, όπως αναφέρει ο κ. Πιτιλάκης, έγινε σε συνεργασία και με άλλους επιστημονικούς φορείς, καθώς και με τις εταιρίες των δικτύων.
